Wittich zondebok na oneindige controverses bij FIA sinds intrede Ben Sulayem

Het vertrek van wedstrijdleider Niels Wittich heeft een hoop losgemaakt in de wereld van de Formule 1. De relaties tussen de FIA en Formula One Management (FOM) is al een tijdje bekoeld, en de ontevredenheid groeit binnen de sport en het bestuursorgaan. Aan de top staat Mohammed Ben Sulayem, die in 2021 zijn intrede maakte als president van de FIA. Het is allesbehalve rustig geweest sinds de intrede van de man uit de Verenigde Arabische Emiraten.

Ben Sulayem was de opvolger van Jean Todt, die in de wereld van de Formule 1 zeer bekend was door zijn successen bij Ferrari. Door de steun uit Afrika en het Midden-Oosten mocht Ben Sulayem zich klaarmaken voor het presidentschap bij de FIA. Ben Sulayem was voor zijn intrede een relatief onbekende man voor fans van de Formule 1, maar momenteel heeft de autorallycoureur wel een naam gemaakt voor zichzelf. Het is voor hem echter te hopen dat hij leeft met het motto 'negatieve aandacht is ook aandacht.'

Ben Sulayem valt met neus in de boter

Todt liet in 2008 een succesvol Ferrari achter aan Stefano Domenicali. Veertien jaar later was de positie van de FIA, waar hij vanaf 2010 de president van was, een stuk minder dan stabiel. De Formule 1 kende een ongelooflijk titelgevecht waarin meerdere controversiële momenten zich voordeden. Dat de laatste race voor veel fans de geschiedenisboeken in ging als de meest beruchte Formule 1-race aller tijden, was een stressvolle bijkomstigheid voor Ben Sulayem. Er werd gelijk actie vereist van de oud-rallycoureur.

Michael Masi, de wedstrijdleider ten tijde van de finale van het 2021-seizoen in Abu Dhabi, haalde aan het einde van de seizoensapotheose alleen de gelapte auto's tussen Max Verstappen en Lewis Hamilton uit het groepje bolides achter de Safety Car. Daarna herstartte hij de race direct de volgende ronde, wat ook de laatste ronde van de Grand Prix was. Ondanks dat de wedstrijdleiding de controle over een Safety Car-situatie mag nemen, volgde Masi niet de precieze Formule 1-regels. Door het ontslag van Masi bekende Ben Sulayem indirect de schuld van de FIA.

De nieuwe president van het bestuursorgaan moest er ook voor zorgen dat de regels rondom de Safety Car werden verduidelijkt. Ben Sulayem liet de FIA de regels ook aanpassen, alleen was de verandering nog niet compleet bevredigend in de ogen van de meeste fans. Het bestuursorgaan van de Formule 1 veranderde welgeteld maar één woord in het reglementenboekje. 'Any cars that have been lapped by the leader will be required to pass the cars on the lead lap and the Safety Car', was het zinnetje dat werd aangepast. 'Any' werd namelijk vervangen door 'All'.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Ben Sulayem trapt op de teentjes van de F1

Todt en Domenicali hadden, waarschijnlijk dankzij hun gezamenlijke verleden bij Ferrari, een prima relatie. Toen Ben Sulayem begon aan zijn presidentschap sloeg gelijk de vlam in de plan. De relatie tussen beide partijen is eigenlijk ook nooit meer goed gekomen. Er gaan de laatste dagen geruchten rond dat Domenicali de deur van de Formule 1 achter zich dicht wil trekken om een overstap te maken naar de MotoGP. Deze geruchten werden door Liberty Media direct verwezen naar het rijk der fabelen.

Dat de relatie met de FOM flink bekoeld is, is echter wel pijnlijk duidelijk. Ben Sulayem leek immers een one man show te willen opvoeren, zonder dat hij ooit het woord samenwerking in de Arabische editie van De Dikke van Dale heeft opgezocht. In april van 2022 ging er namelijk kortstondig een streep door een unanieme beslissing van de Formule 1 en zijn teams. Ben Sulayem wilde niet dat het aantal sprintraces werd verhoogd van drie naar zes. Het zou de FIA namelijk te veel werkdruk opleveren. De teams staken publiekelijk Ben Sulayem een mes in de rug door aan te geven de president had gevraagd om de commissie van de FIA te verhogen. Het ging, zoals zo vaak in de Formule 1, om geld.

Geld en gebrekkige samenwerking bleven een groot heikel punt in de relatie tussen de FIA en FOM. Ben Sulayem liet het bestuursorgaan namelijk zonder inbreng van Domenicali de 2023-kalender bekendmaken. Normaal gesproken is dat de taak van de Formule 1 zelf. Daarnaast waren er onenigheden over enkele keuzes die gemaakt werden gedurende het seizoen. De regels omtrent porpoising werden gewijzigd, tot woede van Red Bull Racing en Ferrari, die dachten dat de reglementswijziging vooral een voordeel was voor Mercedes. Later in het jaar kreeg Red Bull zelf straf voor het overschrijden van het budgetplafond, maar dat was in de ogen van de concurrentie uiteindelijk niet voldoende.

De gebroken relatie bereikte begin vorig jaar het kookpunt. Saoedische investeerders wilden namelijk de rechten van de Formule 1 kopen, maar Liberty Media ging niet akkoord. Ben Sulayem deelde op sociale media dat de vraagprijs veel te hoog lag. FOM stuurde direct advocaten op de FIA-president af, wat een teken is van een ongezonde professionele relatie. Ben Sulayem maakte 'op onaanvaardbare wijze inbreuk op onze rechten bij het geven van commentaar op de waarde van een beursgenoteerde onderneming', schreef FOM. De FIA gaf aan dat Ben Sulayem gewoon zijn mening wilde uiten, wat de president de afgelopen jaren wel vaker deed.

FIA-president niet tactisch in interviews

Dat Ben Sulayem een uitgesproken mening heeft over de gang van zaken in de Formule 1 is in de afgelopen jaren vrij duidelijk geworden. Daarbij wil hij uiteraard zijn eigen mensen beschermen, maar de FIA-president heeft ook duidelijk gemaakt dat hij er geen problemen mee heeft om terug te grijpen naar ouderwetse wereldbeelden. Bovendien is het duidelijk geworden dat hij graag had gezien dat de Saoedische investeerders de touwtjes in handen zouden krijgen. Ben Sulayem heeft veel steun vanuit het Midden-Oosten en een overname had zijn machtspositie in de Formule 1 alleen maar kunnen versterken.

De FIA-president heeft op dit moment immers geen voet om op te staan, aangezien zijn populariteit bij de coureurs ook steeds kleiner wordt. Ben Sulayem doet ieder raceweekend zijn best om zo vriendelijk mogelijk over te komen, maar de coureurs die een hand krijgen nadat ze op het podium zijn geëindigd, lijken weinig zin te hebben in een gesprek met de FIA-president. Tegelijkertijd vindt Ben Sulayem het eigenlijk ook niet zo leuk als coureurs zich uitspreken.

In zijn eerste interview als FIA-president maakte Ben Sulayem dat zelf op vreemde wijze duidelijk. 'Niki Lauda en Alain Prost waren alleen bezig met racen. Nu rijdt Vettel op een regenboogfiets, is Hamilton gepassioneerd over mensenrechten en spreekt Norris over mentale gezondheid.' Ben Sulayem heeft er natuurlijk geen problemen mee als coureurs hun eigen gedachten hebben, alleen moet deze wel overeenkomen met zijn gedachten. 'Ik kom uit een Arabische cultuur. Ik ben internationaal en moslim. Ik leg mijn overtuigingen niet op aan andere mensen. Absoluut niet! Nooit.' Daar spreekt de FIA-president zichzelf dus een beetje tegen.

In zijn laatste mediaronde werden oude uitspraken van Ben Sulayem aangehaald. De FIA-president had op zijn website immers wat vrouwonvriendelijke dingen geschreven. 'Ik vind het niet leuk als vrouwen denken dat ze slimmer zijn dan mannen, want dit is niet de waarheid', stond op de site van een belangrijk figuur in de wereld van de motorsport. De FIA gaf aan dat deze uitspraken niet passen bij het wereldbeeld van Ben Sulayem. De FIA-president was vooral verdrietig over het feit dat mensen boos op hem waren.

Dat volgde Ben Sulayem op met woorden die als racistisch opgevat kunnen worden, waardoor hij liet zien niet te leren van zijn fouten. Door de scheldkanonnades van Verstappen en zijn collega's besloot de FIA om het gebruiken van scheldwoorden zoveel mogelijk te verbieden. Formule 1-coureurs zijn namelijk geen rappers, die om de tien seconden wel een scheldwoord gebruiken, aldus de FIA-president. Hamilton vond dit een directe aanval op de grote zwarte gemeenschap in de hip hop-wereld.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

FIA wil coureurs de mond snoeren

De relatie tussen Ben Sulayem en Hamilton was al niet om over naar huis te schrijven. Tijdens de Grand Prix van 2022 opende de FIA de aanval op de Mercedes-coureur aangezien hij sieraden draagt. Dat zou namelijk dusdanig gevaarlijk zijn dat de zevenvoudig wereldkampioen dit per direct moest verwijderen. Onder Todt was het nooit een probleem, maar Ben Sulayem wilde de eigenzinnigheid van Hamilton direct de kop indrukken. Hamilton kwam tijdens de persconferentie in Miami met de enige juiste tegen reactie: hij droeg alles uit zijn sieraadkast op het moment dat hij de media te woord stond.

Toch wist de FIA zijn zin door te drukken: Hamilton moest namens alle sieraden af doen. Na het 2022-seizoen probeerde het bestuursorgaan opnieuw de aanval op Hamilton openen. Ben Sulayem had opgemerkt dat de Mercedes-coureur inderdaad politieke statements maakte en daar moest ook een einde aan komen. In de winter van 2022 werd een clausule toegevoegd aan de sportieve reglementen die coureurs verbiedt om 'politieke, religieuze en persoonlijke uitspraken of opmerkingen' te maken zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de FIA. Zelfs Verstappen, die zulke uitingen nooit maakt, was tegen de beslissing van de FIA.

De Formule 1-coureurs lijken de afgelopen jaren steeds meer op één lijn te zitten. Hoe meer de FIA de coureurs de mond probeert te snoeren, des te hechter de groep lijkt te worden. Het bestuursorgaan heeft de rijders een paar maanden geleden namelijk gewaarschuwd dat kritiek op de stewards kan resulteren in een stuk hogere boetes. Vervolgens werd het gebruiken van scheldwoorden ook aan het lange lijstje mogelijke gedragsproblemen toegevoegd.

Hiermee heeft de FIA de woede van de Grand Prix Driver's Association (GPDA) op de hals gehaald. De GPDA heeft vorige week een statement naar buiten gebracht, waarmee de coureurs duidelijk lieten weten dat ze niet blij zijn met de manier waarop de Formule 1 geleid wordt. 'Onze leden zijn professionele coureurs, die racen in de Formule 1, het kroonjuweel van de internationale autosport. Zij zijn de gladiatoren die tijdens elk raceweekend een geweldige show verzorgen voor de fans', valt in het statement te lezen. 'Wij dringen er bij de FIA-president op aan om rekening te houden met zijn eigen toon en taalgebruik', was de keiharde counter van de coureursvakbond.

Goede naam van Wolff door het slijk gehaald

Aan het einde van het 2023-seizoen ontstond er ineens consternatie in de wereld van de Formule 1. De FIA zou namelijk een onderzoek openen naar Toto Wolff en zijn vrouw, Susie Wolff. Volgens enkele belangrijke figuren in de Formule 1 zou er namelijk sprake zijn van belangenverstrengeling. Susie Wolff heeft als directeur van de F1 Academy ook een belangrijke taak binnen de FOM. Zij zou informatie hebben doorgespeeld naar de teambaas van Mercedes, die kennis van zaken had waar de andere teambazen nog geen weet van hadden. Wolff zou zijn mond voorbij hebben gepraat in een vergadering en daar schrok de Oostenrijker zelf ook van.

Die informatie werd gebracht door het altijd betrouwbare Business F1. Het magazine wordt dan ook geleid door een complete gek. Tom Rubython heeft zijn dode hond in de koelkast gelegd voordat hij naar Zuid-Korea vloog om zijn geliefde viervoeter te laten klonen. Daarnaast is Rubython, meer dan welke Britse journalist dan ook, meermaals voor de rechter gesleept vanwege smaad. Onder anderen Max Mosley en Bernie Ecclestone waren niet zo blij met de journalist. BusinessF1 zou dan ook geen blad moeten zijn dat je zonder enige voorzichtigheid direct gelooft.

De FIA nam de woorden van BusinessF1 ter harte en begon direct aan een onderzoek. Opnieuw gebeurde er iets ongehoords, want ook in deze situatie kwamen de Formule 1-teams unaniem samen. Elke renstal deelde via hun social media-kanalen exact hetzelfde bericht. Alles van punten tot de komma's was exact hetzelfde. Daarmee werd de geloofwaardigheid van FIA door het putje gespoeld. Om het gezicht niet compleet te verliezen, liet het bestuursorgaan het onderzoek binnen de kortste keren varen.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Wedstrijdleiding gaat allesbehalve vrijuit

De problemen binnen de FIA hebben al tot meerdere vertrekken geleid. Het begon met Deborah Mayer, hoofd van de FIA-commissie voor vrouwen, die in december vorig jaar vertrok. Kort daarop volgden sportief directeur Steve Nielsen en technisch directeur voor single seaters Tim Goss, die afgelopen winter vertrokken. Natalie Robyn verliet haar functie als CEO in mei na slechts achttien maanden. Robyn werd aangenomen door Ben Sulayem en als voorbeeld gebruikt door de FIA-president. Robyn was de eerste vrouwelijke CEO, waardoor Ben Sulayem absoluut niet vrouwonvriendelijk kon zijn.

Het vertrek van Wittich is misschien nog wel bijzonderder. Drie races voor het einde van het seizoen zou de wedstrijdleider hebben besloten om te vertrekken. De Duitser liet al snel weten dat hij is ontslagen. Dat de FIA dat probeert te verhullen, laat zien dat de relatie tussen de president en zijn medewerkers ook niet bepaald rust op wederzijds vertrouwen en respect. Het ontslag kan na de laatste Grand Prix van São Paulo nog enigszins gerechtvaardigd worden. Vreemde timing van rode vlaggen en Virtual Safety Cars heeft de geloofwaardigheid van de stewards niet geholpen.

In 2022 maakte Wittich echter ook al een hoop fouten. De wedstrijdleiding wilde in Miami, na twee zware klappen van Carlos Sainz en Esteban Ocon, niet de muren aanpassen, ondanks dat coureurs hierom vroegen voor hun veiligheid. In Monaco zorgde de FIA voor flink wat verwarring door gebrekkige communicatie, waardoor de teams in alle chaos probeerde om de auto's klaar te zetten voor een regenrace in de straten van Monte Carlo. Het meest pijnlijke moment kwam in Japan, toen de wedstrijdleiding een bergingsvoertuig een natte baan op stuurde toen enkele coureurs nog op racesnelheid over het circuit reden.

De schuld lijkt echter wel heel makkelijk in de schoenen van anderen geschoven te worden. De presidentstermijn van Ben Sulayem komt in 2025 ten einde, maar door zijn populariteit bij verschillende organisaties moet men er niet raar van opkijken als Ben Sulayem nog door mag als FIA-president. Dan kan hij alsnog de eer aan zichzelf houden, maar Ben Sulayem heeft aangetoond graag beslissingen te maken die tegen de haren in strijken. Daarmee lijkt er nog geen einde te komen aan de controverse bij de FIA.