Wolff wist bij Mercedes de politieke onrust te ontwijken die Red Bull nu wel raakt, maar waarom?

Red Bull Racing is nu twee jaar op rij wereldkampioen geworden, en zoals het er nu uitziet, gaat dat ze ook een derde jaar lukken. Reglementswijzigingen brengen vaak een nieuwe constructeurskampioen met zich mee, zo ook sinds 2022. Zoals velen weten, was het Mercedes dat het vorige reglementaire tijdperk domineerde. Van 2014 tot en met 2021 sleepten ze elk jaar de titel binnen, en zonder al te veel interne onrust. Bij Red Bull rommelt het aan de top, en dat al na twee jaar dominantie. Wat is er ook alweer aan de hand, hoe zag de hegemonie van Mercedes eruit op politiek gebied, en waarom lukte Toto Wolff destijds wél wat Christian Horner nu niet lukt?

Het jaar na de reglementswijzigingen, 2022, was het Red Bull dat met verreweg de meeste snelheid voor de dag kwam. De Formule 1 maakte een transitie naar een aerodynamisch model waarbij de meeste downforce gegenereerd wordt door het grondeffect. In het tijdperk ervoor gebeurde dat voornamelijk middels een veelvoud van vleugeltjes en chassisgerichte details. Laat het grondeffect nu net zijn waar Red Bull-topontwerper Adrian Newey gespecialiseerd in is. Dat ook nu Red Bull nog de dominante renstal is, mag dan ook niet als verrassend gezien worden.

Toch is het niet helemaal koek en ei binnen het team uit Milton Keynes. Enige tijd geleden begon de ellende. Richting De Telegraaf werd gelekt dat teambaas Horner grensoverschrijdend gedrag had vertoond, een duidelijk signaal dat er iemand vanuit kamp Verstappen een politieke poging aan het doen was om Horner in een slecht daglicht te zetten. Erik van Haren, de Formule 1-verslaggever van het medium, is immers een van de weinigen binnen de paddock, zo niet de enige, met een direct linkje naar de Verstappens. Hij weet waar hij zijn informatie vandaan moet halen en werd maar al te graag gebruikt als doorgeefluik voor het nieuws van Horner. Dat het nieuws bij hem vandaan kwam, gaf meteen al een inkijkje in wie het vuurtje aan het aanwakkeren was.

Snel werd duidelijk dat de top van het Formule 1-team verdeeld is in twee kampen. Aan de ene kant heb je Horner, met steun van een deel van de aandeelhouders van Red Bull. Aan de andere kant heb je Verstappen én Helmut Marko, het duo dat niet meer door een deur kan met Horner en van de andere helft van de aandeelhouders steun geniet. Naast deze twee heren speelt ook vader Jos Verstappen mogelijk nog een rol in het geheel. Dit is het politieke schaakbord dat momenteel op tafel staat en wat we gaan afwegen tegen de jaren waarin Mercedes de lakens uitdeelde.

Acht jaar aan de top voor Wolff

Want tussen de wereldtitels van Sebastian Vettel en Verstappen in waren het Lewis Hamilton en Nico Rosberg die alle wereldkampioenschappen voor de neuzen van de rest van de rijders weggristen. Hier begon het team in 2014 mee, waarin het 81,51 procent van de totale hoeveelheid punten pakte. Ter vergelijking: bij Red Bull lag dat percentage in het eerste jaar op 74,93 procent. Mercedes schoot dus zelfs dominanter uit de startblokken dan Red Bull, leggen we de twee teams en perioden naast elkaar. Tot en met 2021 wist Mercedes de constructeurstitel in handen te houden, al ging in dat laatste jaar de coureurstitel naar Verstappen na een zinderend seizoensslot in Abu Dhabi.

Daarmee mocht Mercedes maar liefst acht jaar achter elkaar champagne proeven vanwege het behalen van het constructeurskampioenschap. Dat is een enorme periode aan dominantie die nooit voorgekomen was in de sport voordat de Duitse renstal dit voor elkaar kreeg. Dat betekent dus ook dat Mercedes acht jaar politiek, zowel intern als extern, de gemoederen heeft moeten bedaren. Wolff is dit schijnbaar gelukt, want hoewel het niet altijd even vlekkeloos verliep op politiek gebied was dit toch vooral te wijten aan pogingen van externe partijen om het team van de troon te stoten, en niet zozeer aan problemen binnen het team zelf.

Mercedes' dominante periode: pure stabiliteit

Waar kwam deze kracht van Mercedes vandaan? Er zijn meerdere factoren die hier een rol speelden, te beginnen met de fundering die Ross Brawn gelegd heeft voor het Mercedes-team van vorig decennium. Voor wie zijn boek Total Competition - Lessons in Strategy from Formula One niet gelezen heeft, het is absoluut een aanrader. Brawn gaat in op hoe hij zijn hele carrière én bij Brawn GP, waar later het Mercedes-team uit voortvloeide, leiding gaf. Enkele principes die hij hanteerde tijdens het opbouwen van dit team vond je in Mercedes' periode van dominantie duidelijk terug binnen het team. De hand van Brawn heeft een fundering gelegd die zeer zeker bij heeft kunnen dragen aan de stabiliteit van de renstal.

Punt twee dat het gebrek aan gerommel aan de top bij Mercedes gedurende de periode van dominantie kan verklaren is het feit dat Wolff aan het roer zit. Dit klinkt wellicht wat vreemd, maar als je iets langer nadenkt over wat voor man het is, valt er te beargumenteren dat zijn karakter op politiek gebied prettig is voor een team. Ondanks dat het een Oostenrijker is, heeft hij namelijk bijna een Duits oeuvre om zich heen hangen. Rationaliteit, standvastigheid en een gestructureerd beleid kenmerken de manier waarop hij de afgelopen jaren zijn team gestuurd heeft - deels gevoed door het werk van Brawn, dus. Bovendien heeft Wolff gedurende zijn hoogtijdagen bij het team altijd zelf een deel van de aandelen in de hand gehad: er was altijd een drijfveer of prikkel om te blijven verbeteren.

Pure stabiliteit is wellicht iets te streng verwoord. Stabiliteit was er, maar tussen de coureurs boterde het bijvoorbeeld lang niet altijd. Dat is dan ook het enige waarop Mercedes in die jaren punten heeft laten liggen. Dat Rosberg na zijn titel vertrok, zal Wolff dan ook niet vreselijk gevonden hebben. Zijn vervolgstap was bovendien buitengewoon pragmatisch: zoek een coureur met voldoende kwaliteit om tweede te worden, maar niet voldoende kwaliteit om wereldkampioen te worden. Zijn zoektocht bracht hem bij Valtteri Bottas.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Een laatste gegeven dat Mercedes typeerde in die tijd is het feit dat er eigenlijk maar één persoon in de belangstelling stond als het ging over het team Mercedes, en dat was Wolff. Tuurlijk had hij met James Vowles, James Allison en later Mike Elliot technische heren onder zich die minstens net zoveel waarde toevoegden aan het team, maar uiteindelijk was het Wolff die geïnterviewd werd. Alles werd op PR-gebied volledig dichtgetimmerd door het team. Een gecentraliseerde strategie die interne politieke onrust moeilijker maakt, want de afspraak is om alle communicatie plaats te laten vinden via één kanaal.

Waarin verschilt Red Bull?

Bij enkele van deze vraagstukken zullen de hersenen al kraken: hoe zit dit dan bij Red Bull? Op sommige gebieden heeft het team van Verstappen en Sergio Pérez het makkelijker, maar over de gehele breedte lijkt het alsof er sprake is van een minder rigide organisatie, wat logischerwijs sneller de nodige problemen met zich meebrengt. Met name qua tweede coureur heeft Red Bull het makkelijker (en dus misschien ook wel veel beter gedaan dan Mercedes). Pérez komt bij lange na niet in de buurt van Verstappen, waardoor de discussie over wie er eerste coureur is eigenlijk nooit écht gevoerd wordt. Anderzijds kan dat natuurlijk ook wat zeggen over de briljante pace van Verstappen, want hij zet uiteraard de toon binnen het team.

Red Bull heeft met Horner een zeer kundige teambaas, een teambaas die het langst meedraait van alle teambazen op de grid. Politiek gezien kent hij de industrie op zijn duimpje en hij heeft voldoende interne kennis om een team twee perioden naar de top van het veld te begeleiden. Niks ten nadele van de Engelsman, dus. Leg je zijn karakter echter naast dat van Wolff dan zijn er wel degelijk verschillen te zien. De iron fist-mentaliteit van Wolff lijkt Horner op het eerste gezicht niet te hebben. Horner lijkt zich prettiger te voelen in het speelse, ietwat lossere karakter dat duidelijk naar voren komt wanneer je andere teams over Red Bull hoort praten. Hard werkend, maar ook met de muziek aan en de wetenschap dat het leven ook iets is om van te genieten.

De complexiteit van Horner, Verstappen en Marko

Ook heeft Red Bull qua structuur een puzzel te leggen die wat complexer is dan die van Mercedes destijds. Je hebt Horner die in theorie de touwtjes in handen zou moeten hebben, maar ook nog een adviseur die zich ontfermt over het juniorenteam. Omdat Red Bull graag junioren door laat stromen heeft Marko zowel bij RB (voorheen AlphaTauri of Toro Rosso) als bij Red Bull een vinger in de pap. Rijders groeien naar hem toe en dat maakt hem een waardevolle speler in het geheel. Het feit dat de Verstappens en Marko samen lijken te spannen tegen Horner is hier een zeer duidelijke bevestiging van.

Als klap op de vuurpijl heeft Verstappen ook nog eens Jos in zijn hoek - een man die niet op zijn mondje gevallen is, veel kennis heeft van de industrie en daarmee in politiek opzicht ook prima mee kan draaien. Dat geeft Red Bull, dat met Verstappen tevens een coureur heeft die zich graag eerlijk uit in de media, maar liefst vier persoonlijkheden om te besturen in het medialandschap. Vergelijk dat eens met de gecentraliseerde strategie van Mercedes en het is duidelijk waarom informatie bij Red Bull makkelijker gelekt wordt dan vorig decennium bij Mercedes. Mercedes zat potdicht, misschien zelfs wel contractueel vastgelegd.

Is de meeste onrust bij Red Bull verdwenen?

Veel variabelen hebben invloed op de politieke stabiliteit van Formule 1-teams, dus er is geen exacte, eenduidige en eenvoudige verklaring te geven voor waarom het bij Red Bull na twee jaar dominantie al rommelt aan de top, en Mercedes het acht jaar vol heeft weten te houden zonder dat er intern geëtterd werd. In de realiteit zal het waarschijnlijk een combinatie zijn van de eerdergenoemde punten, met enkele hersenspinsels die meer validiteit hebben, en enkele suggesties die wellicht nauwelijks invloed hebben gehad op het verschil in rust binnen deze twee teams.

Wel valt er over de Red Bull-casus te zeggen dat de grootste onrust verdwenen lijkt. Heel even werd er gesproken van een overstap van Verstappen naar een ander team ten gevolge van de berichten van het begin van dit seizoen, maar zoals Fernando Alonso al gesuggereerd heeft: it ain't gonna happen. Tot 2026 zit Verstappen bij Red Bull goed en moet hij het doen met het politieke plaatje dat er nu ligt. Of hij daar tevreden mee is en mee kan leven? Geen idee, maar het levert hem waarschijnlijk nog wel twee wereldtitels op. Menig coureur zou daar gerust een veertigtal ongemakkelijke debriefs voor uitzitten.