Column | Mateschitz draait zich om in zijn graf, leiding van Red Bull is aan vervanging toe

Zak Brown is lang niet bij iedereen geliefd. De Amerikaan bemoeit zich graag met de gang van zaken bij andere teams, en over het algemeen zijn Red Bull Racing en Christian Horner dan de pineut. Hoewel het Brown zou sieren als hij niet constant het vuurtje zou opstoken bij een ander team, heeft de CEO van McLaren wel gelijk. Het lijkt er steeds sterker op dat Horner en Helmut Marko niet in staat zijn om Red Bull in goede banen te leiden.

Red Bull is het team met de langstzittende teambaas. Horner werd eind 2004 op 30-jarige leeftijd aangewezen door Dietrich Mateschitz en Helmut Marko als leidinggevende voor het team, dat vanaf 2005 meedoet aan de Formule 1. Ter referentie, Horner was destijds net zo oud als Carlos Sainz nu is. Het bleek echter een gouden zet te zijn, want met Marko als teamadviseur leidde het duo Red Bull al snel naar de absolute top.

Hoewel er kritiek kwam op de vele rijderswissels bij het team, was de rest van de organisatie ongelofelijk stabiel. Sleutelfiguren werden in de beginjaren aangetrokken, en bleven op de lange termijn ook hangen bij het team. Denk hierbij onder meer aan Adrian Newey en Jonathan Wheatley. Daarnaast behoren mannen als Gianpiero Lambiase en Pierre Waché inmiddels ook tot de oude garde bij de Oostenrijkse renstal.

Red Bull zet nieuwe trend

De rijderswissels hebben vanaf het begin bij Red Bull gehoord. De energieblikjesfabrikant kwam in het eerste jaar op het idee om Christian Klien en Vitantonio Liuzzi afwisselend in het tweede stoeltje naast David Coulthard te zetten, al concludeerde men al snel dat dit toch niet goed werkte. Klien kreeg vanaf het achtste weekend het stoeltje voor de rest van het seizoen, en Liuzzi mocht vanaf 2006 instappen bij juniorteam Toro Rosso.

De eerste rare actie kwam eind 2006, toen men niet tevreden was over Klien. In plaats van het promoveren van Liuzzi werd Robert Doornbos als onervaren coureur opgetrommeld. De Rotterdammer kreeg slechts drie races in 2006 om zich meteen bij het hoofdteam te bewijzen. Hoewel Doornbos absoluut niet langzaam was, was de teamleiding na een paar weken alweer uitgekeken op de Nederlander.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Na een nieuwe rijderswissel in 2007, toen de marketingwaarde van Scott Speed toch onvoldoende bleek te zijn, en Toro Rosso met Sebastian Vettel voor talent koos, kwam er ook steeds meer stabiliteit bij beide Red Bull-teams. Rijderswissels behoorden tot de verleden tijd tot een gouden wissel in 2016. Red Bull haalde de absolute top in 2010, en bleef sindsdien samen met Mercedes en in mindere mate Ferrari de lakens uitdelen in de sport.

Ricciardo vertrekt

Red Bull Racing had tussen 2016 en 2018 een goed rijdersduo met Daniel Ricciardo en Max Verstappen, tot de Australiër toe was aan een nieuwe uitdaging, en deels uit angst voor mega-talent Verstappen ervoor koos om de kar bij Renault te trekken. Zoals we inmiddels weten, pakte die keuze voor Ricciardo helemaal niet goed uit, maar ook Red Bull zat opeens met de handen in het haar. Carlos Sainz was net vertrokken als kopman van Toro Rosso, nota bene naar Renault, waar hij werd weggejaagd naar McLaren door Ricciardo, waar hij later wederom werd weggejaagd door Ricciardo.

Toro Rosso reed dat jaar met Pierre Gasly, die ruim één seizoen achter de rug had, en Brendon Hartley, die onvoldoende presteerde. Zo had Red Bull wel een zusterteam, maar geen ideale coureur om te promoveren. Gasly wist bij Red Bull niet te overleven, waarna rookie Alexander Albon een kans kreeg. De Britse Thai hield het langer vol, maar na 2020 koos Red Bull toch voor een externe, ervaren kracht met Sergio Pérez. De Mexicaan kon Verstappen niet bijhouden, maar was in 2021 wel belangrijk, en stelde zich als teamspeler op.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Mateschitz overlijdt, chaos ontstaat

In 2022 leverden Verstappen en Pérez Red Bull de eerste constructeurstitel sinds 2013. Een dag eerder kwam Red Bull-oprichter Dietrich Mateschitz te overlijden. Verstappen liet bij het titelfeestje dan ook optekenen dat het de hoogste prioriteit moest zijn dat Red Bull alle sleutelfiguren van het succesverhaal bij elkaar moest houden. Dat leek in eerste instantie te lukken, en Red Bull werd in 2023 alleen maar dominanter, maar lang bleef het sprookje niet voortduren.

Enkele maanden na het overlijden van Mateschitz werd er voor het eerst gesproken over een machtsstrijd tussen Horner en Marko. Horner wilde graag aandelen in het team krijgen, zoals Toto Wolff bij Mercedes heeft, terwijl Marko de vertrouweling van 'Didi' was, en de erfenis van zijn goede vriend eer aan wilde doen. De geruchten over een machtsstrijd bleven aanzwellen, tot de bom in februari 2024 ontplofte: Christian Horner was het middelpunt van een onderzoek.

Red Bull raakt verdeeld, Pérez speelt slim spelletje

Hoewel Horner nooit schuldig bevonden is, is het duidelijk dat het onderzoek naar de teambaas van het toen dominante team de zaak geen goed heeft gedaan. Horners positie stond voor de seizoensopener op het spel, en leek onhoudbaar toen vermeende privéberichten van de Brit naar honderden journalisten werden doorgestuurd. Later werd geroepen dat Marko vertrouwelijke informatie over zijn collega had gelekt.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

In het tweede weekend in Saoedi-Arabië stond de toekomst van Marko dan ook op het spel. Verstappen bemoeide zich voor het eerst met de chaos, door zijn lot aan het lot van Marko te verbinden. Daarmee was de discussie snel klaar: Marko bleef. Verstappen sprak in die periode nooit openlijk zijn steun richting Horner uit, waar teamgenoot Pérez dat wel deed. De Mexicaan deed daar een meesterzet mee, want het is duidelijk dat Horner elk beetje steun kon gebruiken.

Op de Verstappens, en met name Jos Verstappen, hoefde Horner niet te rekenen. De vader van de wereldkampioen gaf meerdere malen aan dat de positie van Horner onhoudbaar geworden was, waarna Horner aankaartte dat Jos Verstappen beschikbaar was, als Toto Wolff zo graag een Verstappen wilde hebben. Het publieke gebekvecht tussen papa Verstappen en Horner deed de sfeer geen goed. Max Verstappen reageerde er weinig op, maar wilde wel kwijt dat zijn vader geen leugenaar was. Daarmee bekende hij wel enigszins kleur.

Terwijl Horner zich als een kat in het nauw gedroeg, en Wolff de ene liefdesverklaring na de andere over Verstappen via de beeldbuis de wereld in hielp, keek Zak Brown met een bak popcorn toe. De Amerikaan kon het niet laten om te melden dat McLaren opeens veel meer cv's van Red Bull-werknemers binnen kreeg. Dat bleek te kloppen, want nadat Rob Marshall eerder al naar McLaren ging, kondigde ook Adrian Newey zijn vertrek aan.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Hoewel Newey aangaf dat het niks te maken had met de onrust bij Red Bull, zal de sfeer niet geholpen hebben. Het is dan ook niet zo dat Newey overtuigd werd door een externe aanbieding, want Newey kondigde eerst zijn vertrek aan, en besloot pas maanden later dat hij toch nog een nieuw avontuur bij Aston Martin wilde aangaan. De concurrentie rook haar kans, en niet veel later trok Audi sportief directeur Jonathan Wheatley als teambaas aan. Alle funderingen van het Red Bull-huis wankelden.

Politieke spelletjes met rijders

Pérez deed zoals gezegd een meesterzet door Horner te steunen. Toeval is dat niet. De vader van de coureur, Antonio Pérez Garibay, is in Mexico een bekend politicus. Dat Pérez de politieke kant van het spelletje uitstekend beheerst, bleek al vaker. Niet alleen slaagde Pérez er op jonge leeftijd in om de toenmalige rijkste man ter wereld, Carlos Slim, als geldschieter te strikken voor zijn carrière, maar in de Formule 1 zette hij ook al een juridische actie op waardoor Force India definitief omviel en werd overgenomen door Aston Martin. Het goedmakertje van Stroll senior was dat niet jong talent Esteban Ocon, maar Pérez het tweede stoeltje naast zoontje Lance Stroll kreeg.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

De nieuwe meesterzet bij Red Bull, door Horner te steunen, leverde Pérez na een zeer zwak 2023 en een moeizame start van 2024 toch al snel een nieuw contract op. Horner gaf aan dat hij zijn coureur hier vertrouwen mee wilde geven en hoopte dat Pérez zijn vorm zou hervinden. Een coureur, die niet presteert, een nieuw contract geven lijkt enorm riskant, en dat bleek ook zo te zijn. Lang werd aangenomen dat Red Bull op zijn minst goede clausules in dat contract had staan. Dat bleek echter niet zo te zijn, en Pérez ging alsnog naar huis met tientallen miljoenen. Ook Ted Kravitz heeft dus helaas gelijk: Red Bull heeft veel geld betaald om een nog zwakkere vervanger op te trommelen.

Opleidingsteam levert niet

Dat Pérez überhaupt al werd opgetrommeld als vervanger van Albon aan het einde van 2020, had ook veel te maken met het totale falen van het talentenprogramma. AlphaTauri reed in 2020 namelijk met Gasly en Daniil Kvyat, twee coureurs die al voor het hoofdteam gereden hadden, en waar Red Bull duidelijk niet genoeg in zag om een van beide coureurs een herkansing te bieden.

Vier jaar later was de situatie niet veel beter. Yuki Tsunoda reed al vier seizoenen voor AlphaTauri en later Visa Cash App RB, maar het is duidelijk dat Red Bull hem nooit als aangewezen Red Bull-coureur heeft gezien. Gasly besefte ook dat hij nooit meer een kans zou krijgen, en vertrok na 2022. Red Bull had zelf op dat moment geen enkel talent in de jeugdopleiding, waar ze genoeg vertrouwen in hadden. Colton Herta, een enigszins overgewaardeerde IndyCar-coureur zonder superlicentie, moest de nieuwe coureur worden.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

De Amerikaan kreeg echter geen toestemming om zonder aan de vereisten te voldoen toch een superlicentie binnen te halen, waarna Red Bull Nyck de Vries contracteerde, na één goede race in een Williams op Monza. De Nederlander werd zelf voor de start van het seizoen niet gesteund, want Christian Horner geloofde nooit in hem, en na een half seizoen was het einde verhaal. Wederom koos Red Bull niet voor jong talent, maar de afgebrande Ricciardo, vriendje van Horner, werd teruggehaald na een filmdag waarbij Ricciardo meteen spinde.

Ricciardo voldeed niet aan de verwachtingen, en toen de Australiër zijn hand brak, werd Red Bull gedwongen om toch Liam Lawson in te zetten, een coureur waar het team duidelijk niet in geloofde. Lawson deed het beter dan Ricciardo, maar Ricciardo had een goede relatie met Horner, en dus zat Ricciardo in 2024 gewoon weer in dat stoeltje. Daardoor heeft Lawson momenteel een gebrek aan ervaring. Aan het einde van 2024 mocht Lawson terugkeren. De Nieuw-Zeelander verloor het kwalificatieduel van Tsunoda met 6-0 en werd opeens beloond op een promotie, nadat Red Bull jarenlang alles eraan deed om Lawson geen kans te geven.

Brown heeft gelijk: Red Bull maakt er een potje van

Dat Lawson al jaren de vaandeldrager van de Red Bull-jeugd is, zegt alles over het talententeam, dat sinds de op het laatste moment aangenomen Verstappen nauwelijks topcoureurs heeft geproduceerd. Lawson bewijst dit seizoen wat Red Bull duidelijk al jarenlang weet: hij is niet goed genoeg. Daarnaast is het totale mismanagement van Red Bull ervoor verantwoordelijk dat Lawson geen ervaring heeft.

Vriendjespolitiek met Ricciardo en Pérez in combinatie met Horner en de onnavolgbare keuzes van Marko hebben ervoor gezorgd dat Red Bull in een hopeloze situatie zit. Zak Brown heeft gewoon gelijk: 'Yuki is degene die het Red Bull-stoeltje had moeten krijgen', zei Brown voor het seizoen al. 'Soms maken ze bij Red Bull gewoon heel vreemde rijderskeuzes.' Ja, Brown stookt het vuurtje lekker op, maar de Amerikaan had wel gelijk en heeft ook gelijk gekregen.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Lawson wordt door Horner en Marko vooral geprezen vanwege zijn agressieve rijstijl. Dat is bijzonder, want Tsunoda wordt juist weggecijferd vanwege zijn emotionele reacties op de boordradio, die we de laatste jaren steeds minder vaak horen. Daarnaast is de Japanner op het circuit gewoon alsmaar constanter geworden. Is Tsunoda de perfecte teamgenoot voor Verstappen? Nee, en de kans is groot dat hij het ook lastig krijgt, maar dat is een gevolg van het zwakke talententeam onder de leiding van Marko.

Red Bull verliest met man meer

Het is ook veelzeggend dat afgeschreven Red Bull-talenten het bij andere teams wel goed doen. Alexander Albon, Carlos Sainz, en Pierre Gasly staan hoog aangeschreven. Dat is een indicatie dat ze bij Red Bull niet goed begeleid worden, iets wat Peter Windsor recentelijk ook aankaartte. Het is de vraag of Marko dus wel zulk goed werk levert bij Red Bull. Zijn band met Verstappen is natuurlijk enorm goed, en dat is de voornaamste meerwaarde van Marko.

De rivalen hebben het echter beter voor elkaar. McLaren, Ferrari, en Mercedes hebben al jarenlang twee goede coureurs, terwijl Red Bull juist het voordeel van een opleidingsteam heeft. Dat opleidingsteam levert Red Bull echter al zes jaar helemaal niks op. Red Bull is al zes jaar zoekende naar een geschikte teamgenoot voor Verstappen, terwijl de concurrenten zonder opleidingsteam mooie coureursduo's vinden.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Brown heeft zijn probleem in 2022 zelf perfect opgelost: Ricciardo presteerde niet, werd afgekocht, en Brown sloeg zijn slag bij Alpine om toptalent en Formule 2-kampioen Oscar Piastri bij het Franse team weg te halen. Ferrari had met Charles Leclerc en Carlos Sainz twee sterke coureurs, en plukte de vruchten van de Red Bull-opleiding, en heeft nu twee toppers in huis. Toto Wolff werd met een groot probleem opgezadeld door het vertrek van Lewis Hamilton, maar had meteen een nieuwe diamant in de aanbieding, en heeft nu twee zelf-opgeleide topcoureurs in huis.

Ondertussen zit Red Bull nog steeds met de gebakken peren, en het probleem kan alleen maar groter worden als de auto niet beter wordt en Verstappen besluit om te vertrekken. Het is logisch dat Horner het doelwit is van Brown, want de Amerikaan is goede maatjes met Frédéric Vasseur, en zit onder de plak bij Toto Wolff. Toch maakt Horner zichzelf vooral een makkelijk doelwit. De organisatie is onder zijn leiding uiteen gevallen, en hij heeft zich met contracten meer laten leiden door persoonlijke voorkeuren en politieke spelletjes in het team. Dietrich Mateschitz zou zich in zijn graf omdraaien als hij zag hoe het team er nu aan toe is, en dat nota bene coureur Max Verstappen de lijm in het geheel moet vormen.

Nieuwe teambaas?

Ja, wellicht is de eindconclusie hard, maar het lijkt langzaamaan tijd te worden voor een nieuwe leidinggevende bij Red Bull. Momenteel riskeert het team dat het totaal uiteen zal vallen als Verstappen vertrekt. Met een opleidingsteam zou Red Bull minimaal haar coureurs op orde moeten hebben, en dat is al jaren niet het geval. Wie rijden in 2026 voor het team als Verstappen vertrekt? Horner heeft een waanzinnige carrière achter de rug, maar het lijkt tijd voor vers bloed.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Een nieuwe teambaas heeft Red Bull mogelijk al binnen de gelederen: Gianpiero Lambiase. De engineer van Max Verstappen heeft zich door de jaren heen opgewerkt binnen het team, en is in 2014 hoogstpersoonlijk door Sebastian Vettel gekeurd in de sollicitatieprocedure. Lambiase heeft laten zien dat hij zich moeiteloos staande kan houden bij een veeleisende Verstappen. Daarnaast hebben we de afgelopen jaren gezien dat mensen met technische achtergrond tegenwoordig ideaal zijn als teambaas: kijk maar naar het goede werk dat Andrea Stella en Ayao Komatsu leveren bij McLaren en Haas.