Uit het oog maar niet uit het hart: Tost laat bij zijn vertrek een onuitwisbare invloed achter

De Grand Prix van Abu Dhabi is inmiddels verreden en het seizoen van 2023 is officieel ten einde gekomen, en helaas is dus ook het einde van een bijzonder tijdperk aangebroken: AlphaTauri-teambaas Franz Tost heeft het team én de sport na achttien jaar officieel verlaten. De Oostenrijker was al die jaren één van de vaste namen die haast niet weg te denken viel uit de Formule 1, maar aan al het moois komt uiteindelijk altijd een eind. Toch zal niemand hem ooit echt kunnen vergeten, want zijn invloed op de koningsklasse van het racen zal nog lange tijd blijven bestaan.

De carrière van Tost begon veertig jaar geleden, al viel zijn originele plan al snel in het water. De Oostenrijker begon zijn avontuur in de wereld der motorsport namelijk als coureur, maar besloot deze rol al na korte tijd op te geven omdat hij het idee had niet getalenteerd genoeg te zijn om aan een professionele carrière te spijkeren. Hij gooide het daarom over een hele andere boeg, en het moge inmiddels duidelijk zijn dat dat een juiste keuze was. Nog voor zijn stap richting de Formule 1 kwam hij Ralf Schumacher tegen bij Formule 3-team Weber-Trella Stuttgart Racing, waar Tost op dat moment teambaas was. Daar begon het eerste grote avontuur van de Oostenrijker uiteindelijk.

Enkele jaren later vertrok Tost namelijk als manager en persoonlijk adviseur van de jongere Schumacher-broer richting Japan, waar de Duitse coureur deel zou nemen aan het Formula Nippon-kampioenschap (wat hedendaags bekend staat als het Super Formula-kampioenschap). Schumacher haalde in dat kampioenschap de titel binnen voordat in 1999 de wegen van de beide heren uiteindelijk scheidden toen de Duitse coureur een Formule 1-stoeltje bemachtigde bij Williams. Toch duurde het niet lang tot ze elkaar weer tegenkwamen, want ook Tost volgde in 2000 het voorbeeld van zijn pupil door een positie als Track Operations Manager aan te nemen bij toenmalig motorleverancier BMW.

Toch drong één van de grootste hoogtepunten van de carrière van Tost zich pas in 2005 aan toen de Oostenrijker werd aangesteld als teambaas van Scuderia Toro Rosso. Het merk Red Bull besloot in dat jaar namelijk de teams van Minardi én Jaguar over te kopen: Minardi veranderde per 2006 in Toro Rosso, terwijl Jaguar omgedoopt werd tot Red Bull Racing. Als onderdeel van een lijst drastische veranderingen kwam Christian Horner aan het roer te staan bij Red Bull, en Tost werd uiteindelijk het boegbeeld van Toro Rosso. De naam Toro Rosso bestaat inmiddels niet meer, want per 2020 ging het team verder onder de naam Scuderia AlphaTauri. Toch veranderde er intern weinig, want Tost bleef het team bijna twee decennia lang plechtig trouw.

De tekst gaat verder onder de afbeelding

Het einde van een bijzonder tijdperk 

De Formule 1 blijft echter een sport van komen en gaan, en inmiddels is ook voor Tost het moment aangebroken om de koningsklasse van het racen te verlaten. Toch zal de sport hem nooit echt uit het oog verliezen, want de Oostenrijker heeft de afgelopen achttien jaar een bijzondere stempel weten te drukken op de Formule 1. Tost stond al die jaren namelijk bekend als een eerlijke maar directe teambaas die toch altijd het beste voor had met zijn coureurs, en vooral die laatste eigenschap kon het team goed gebruiken. AlphaTauri stond namelijk al vanaf de oprichting van het team in 2006 in het teken van de opleiding van jonge talenten, en in de afgelopen achttien jaar heeft Tost daarom een aanzienlijke rol gespeeld in de carrière van huidige kampioenen.

Toch weerhield de functie van zijn team Tost er niet van om altijd het maximale uit de situatie te halen, en hij begon het avontuur met één doel: het behalen van de vijfde plek in het constructeurskampioenschap, ieder jaar weer. Toch werd de Formule 1 ieder jaar competitiever en dus is die vijfde plek er nooit gekomen, al wist het team in de afgelopen achttien jaar wel drie keer in de buurt te komen met een zesde plek. Alle overige jaren vielen wat resultaten betreft wat tegen, al was de achterstand wat punten betreft vaak niet eens zo heel dramatisch. Zo eindigde het team in 2016 op de zevende plek, maar was de achterstand ten opzichte van McLaren op plek zes maar dertien punten. Geheel ontevreden hoeft Tost dus niet te zijn over de resultaten, ondanks dat het niet altijd was waar hij op hoopte.

Uiteindelijk kwam het sprookje van de Oostenrijker dus ten einde na de laatste Grand Prix van 2023, maar ook dit seizoen verliep niet zoals gehoopt. Het team stond op een totaal van drie punten, allemaal gescoord door Yuki Tsunoda, bij het aanbreken van de zomerstop, en het team werd al snel de hekkensluiter in het kampioenschap. Vlak voor de zomerstop veranderde er echter een hoop binnen het team: Nyck de Vries werd de deur gewezen na een aantal teleurstellende prestaties, en de terugkerende Daniel Ricciardo zou zijn stoeltje overnemen. Tussen alle chaos door bleef Tost zoals gewoonlijk zichzelf, maar zelfs hij kon het ontslag van De Vries niet voorkomen.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Toch leek het na de zomerstop nog verder bergafwaarts te gaan voor AlphaTauri: Ricciardo liep in Zandvoort een botbreuk in zijn hand op en moest daardoor bijna twee volledige maanden vanaf de zijlijn toekijken. Rookie Liam Lawson kreeg, nadat hij eerder al enkele keren gepasseerd werd, uiteindelijk alsnog een kans in de Formule 1, al was het maar tijdelijk. Toch deed de Nieuw-Zeelander het op zijn zachtst gezegd keurig tijdens de vijf raceweekenden die hij, zonder de juiste voorbereiding, voor de kiezen kreeg, en vanaf dat moment ging het op miraculeuze wijze ineens een stuk beter bij het team. Uiteindelijk sloot AlphaTauri het seizoen van 2023 af met een achtste plek in het constructeurskampioenschap, nadat het de zevende plek af moest staan aan het team van Williams. Tsunoda heeft er in Abu Dhabi alles aan gedaan om het gat van drie punten te dichten, maar het mocht helaas niet baten.

Tost stond aan de basis van succes binnen én buiten de Formule 1

Toch valt die relatief teleurstellende achtste plek in het constructeurskampioenschap in het niet naast alle andere hoogtepunten die Tost mee mocht maken, want de Oostenrijker stond aan de basis van het succes van talloze coureurs binnen de wereld der motorsport. Max Verstappen is daarvan één van de beste voorbeelden, want Tost heeft zijn vertrouwen in de Nederlander nooit onder stoelen en banken geschoven. De Oostenrijker kon in 2014 rekenen op een volle lading kritiek toen hij Verstappen per 2015 onder zijn vleugels nam, want niemand leek te begrijpen waarom een Formule 1-team een zeventienjarige zonder rijbewijs aan wilde nemen. In de Beyond The Grid- podcast benadrukte Tost echter dat hij vanaf dag één al wist dat Verstappen een bijzondere coureur zou worden, en dat hij geen tijd had voor al die onzinnige kritiek.

De rest is inmiddels geschiedenis, en het is nog zacht uitgedrukt om te stellen dat Tost honderd procent gelijk had. Verstappen rijdt inmiddels de sterren van de hemel in zijn Red Bull-bolide, en met drie wereldtitels op zak heeft hij de verwachtingen van de Oostenrijker dubbel en dwars waar weten te maken. De Nederlander was echter niet de enige coureur bij wie Tost aan de basis van een succesvolle carrière verscheen, want ook Sebastian Vettel liet bij Toro Rosso al indrukwekkende resultaten zien. Zo bezorgde hij het team de eerste overwinning én de tot dusver enige poleposition sinds de oprichting in 2008. Vettel maakte in 2009 de overstap naar Red Bull, en jawel, Tost had het ook in dit geval bij het rechte eind. Samen met de Oostenrijkse renstal zou de Duitse coureur namelijk vier opeenvolgende wereldtitels binnenslepen, van 2010 tot en met 2013.

Tost maakt er geen geheim van dat dit ongetwijfeld de twee meest favoriete succesverhalen van zijn carrière zijn, al behaalden een aantal van zijn pupillen ook successen buiten de Formule 1. Zo werden Sébastien Buemi en Jean-Éric Vergne uiteindelijk twee van de meest succesvolle coureurs in de Formule E, de elektrische raceklasse die sinds 2014 officieel als FIA-kampioenschap te boek staat. Ze groeiden uiteindelijk uit tot boegbeelden van de Formule E, terwijl de Formule 1-carrières van de beide heren relatief snel ten einde kwamen. Buemi reed bijvoorbeeld van 2009 tot en met 2011 voor het zusterteam van Red Bull, maar moest in 2012 genoegen nemen met een positie als test- en reservecoureur voor de Oostenrijkse renstal. Vergne volgde de Zwitser namelijk op bij Toro Rosso, en ook de Fransman kreeg drie seizoenen de tijd om zich te laten zien in de Formule 1. In 2015 nam Verstappen zijn plaats echter over, en dus werd ook het Formule 1-avontuur van Vergne al vrij snel een halt toegeroepen.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Toch is een Formule 1-wereldtitel niet de enige indicatie voor een succesvolle carrière, want wat Verstappen en Vettel zijn voor de Formule 1 zijn Buemi en Vergne voor de Formule E. Dat argument geldt overigens voor meerdere coureurs die momenteel nog wél een stoeltje hebben in de Formule 1, want Tost hielp niet alleen jonge talenten waar het succes haast vanzelfsprekend leek. Zo was Pierre Gasly de enige coureur die een overwinning binnen wist te slepen sinds de naam van het team werd veranderd in AlphaTauri, terwijl zijn avontuur bij Red Bull juist heel erg tegenviel. Er was echter één persoon die dat van tevoren al aan zag komen, en dat was Tost. De Oostenrijker benadrukte al eerder dat de stap van Toro Rosso naar Red Bull te vroeg zou komen, en hij had nog gelijk ook, want Gasly deed het prima bij zijn terugkeer bij AlphaTauri en ook bij Alpine levert hij momenteel goede prestaties.

Een soortgelijke situatie ontstond toen Alexander Albon in het stoeltje naast Verstappen gezet werd, want ook de Brits-Thaise coureur kon bij Red Bull niet het beste uit zichzelf naar boven halen. Toch lukt hem dat tegenwoordig bij Williams wel, dus ook in dit geval had Tost gelijk. Ook Yuki Tsunoda, de Japanse coureur die in 2024 aan zijn vierde seizoen bij AlphaTauri zal beginnen en de afgelopen drie seizoenen al onder begeleiding van Tost de circuits trotseerde, laat inmiddels zien dat hij het vertrouwen van de Oostenrijker dubbel en dwars waard is. In 2021 begon het allemaal stroef, maar in 2023 leek het alsmaar beter en beter te gaan. En dat is niet heel vreemd, want volgens Tost heeft het allemaal te maken met de ontwikkeling van de jonge talenten.

Uit het oog maar niet uit het hart

Tost heeft in al die jaren bij AlphaTauri namelijk het één en ander geleerd over het opleiden van jonge talenten, en dat vatte hij uiteindelijk samen in één duidelijke conclusie: een coureur heeft gemiddeld drie jaar nodig om te wennen aan de Formule 1. Vettel en Verstappen zijn in dit geval uiteraard uitzonderingen op de regel, maar toch heeft de Oostenrijker met deze insteek een wel heel bijzonder stempel op de sport gedrukt. Coureurs als Verstappen, Gasly, Albon en Tsunoda laten, nu zij al enkele jaren achter het stuur van een Formule 1-bolide achter de rug hebben, inmiddels steeds vaker zien hoe getalenteerd ze eigenlijk zijn. En inderdaad: Tost vormde de basis voor hun succes, vooral door ze de tijd en ruimte te geven om te groeien als coureur én als mens.

Het is dus geen geheim dat Tost een indrukwekkend nalatenschap achterlaat bij zijn vertrek, zowel binnen het team als binnen de sport. Na achttien jaar als teambaas van AlphaTauri, waar hij al die tijd dus vooral jonge coureurs onder zijn vleugels nam, was zijn invloed op de sport zo groot dat zijn vertrek bij niemand in de koude kleren ging zitten. Tsunoda ontwierp een speciale helm voor de seizoensfinale in Abu Dhabi met een foto van hem en Tost op de bovenkant, en vlak voor de race op zondag vond er een erehaag van AlphaTauri-medewerkers én een algemene huldiging van de Formule 1 plaats. Na de race bedankte Verstappen zijn oude teambaas over de boordradio nog voor al het vertrouwen, en ook Tsunoda kon de Oostenrijker na afloop van de race niet genoeg bedanken voor de steun die hij de afgelopen drie seizoenen kreeg van de teambaas.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Terwijl Tost nu dus mag gaan genieten van zijn welverdiende pension blijft AlphaTauri achter met een belangrijke vraag: hoe gaan ze het gat dat de Oostenrijker achterlaat opvullen? Het eerste deel van het antwoord is al even bekend, want Laurent Mekies, de voormalig sportief directeur van Ferrari, zal vanaf 2024 de nieuwe teambaas van AlphaTauri worden. Toch zal het een lastig karwei worden om de passie en toewijding die Tost dag in dag uit liet zien te vervangen, want de Oostenrijker was in dat opzicht gewoonweg uniek. De invloed die hij had op de carrières van alle talenten die Toro Rosso en AlphaTauri rijk was leeft tot op de dag van vandaag voort in de beleving van de coureurs, en de dankbaarheid die zij uitstralen kan haast niet onopgemerkt blijven. Kortom: de naam Franz Tost zal voor altijd voortleven binnen AlphaTauri én de Formule 1.