Millimeterwerk kostte Hamilton het podium, FIA slaat de plank mis met gebrekkige inspectie

De motorsportwereld leek haast te ontploffen toen de raceleiding na afloop van de Grand Prix van de Verenigde Staten aankondigde dat Lewis Hamilton en Charles Leclerc een diskwalificatie aan hun broek kregen. Het was ongetwijfeld een ongelukkige situatie voor de beide heren nadat ze sterk aan het weekend begonnen, maar de bittere nasmaak werd nog sterker toen naar buiten kwam waar de FIA de beslissing op baseerde. Wie ook maar één blik op het proces werpt ziet meteen dat de FIA de plank volledig heeft misgeslagen, en de gebrekkige inspectie is dan ook geen visitekaartje voor het bestuursorgaan.

Er leek geen vuiltje aan de lucht te zijn toen de actie op de baan op vrijdag van start ging. Max Verstappen liep poleposition mis door track limits, waardoor Leclerc er voor de tweede keer dit seizoen met de snelste tijd vandoor kon gaan. De Monegask wist zijn eerste startpositie echter niet te verzilveren op zondag en moest uiteindelijk genoegen nemen met de zesde plek, maar hij slaagde er tijdens de sprintrace op zaterdag wel in een prima derde plek veilig te stellen.

Ook Hamilton deed het uitstekend in Austin. Lange tijd leek het erop dat het zijn beste prestatie van het seizoen kon worden, want zowel tijdens de kwalificatie op vrijdag als de Sprint Shootout op zaterdag wist de zevenvoudig wereldkampioen de derde startpositie te bemachtigen. Op zondag leek het er zelfs even op dat hij zijn eerste overwinning van het seizoen binnen kon slepen, maar tijdens beide races in Texas moest hij genoegen nemen met een tweede plek, beide keren achter Verstappen.

Ondanks de over het algemeen uitstekende resultaten werden beide heren uiteindelijk de grote verliezers van de Grand Prix van de Verenigde Staten. Om het simpel te houden: twee van de vier auto’s die na de race gecontroleerd werden bleken na een vloer- en plankenslijtagetest van de FIA illegaal te zijn. De bolides kwamen vlak na de race niet door de inspectie nadat FIA-afgevaardigde Jo Bauer opmerkte dat de plank onder de vloer van de bolides te ver versleten bleek te zijn. Mercedes en Ferrari werden beide op het matje geroepen door de FIA, en al snel werd duidelijk dat diskwalificatie onvermijdelijk zou zijn.

Millimeterwerk werd Hamilton en Leclerc fataal

De diskwalificatie volgde dus nadat Hamilton en Leclerc er allebei niet in slaagden aan de technische reglementen te voldoen. Een zogenaamd technical infringement leidt in vrijwel alle gevallen tot een diskwalificatie, en de inspectie maakte wel duidelijk dat het besluit van de raceleiding volledig terecht was. De plank onder de vloer, die gemaakt wordt van een met glasvezel versterkte kunststof, was dus verder versleten dan het toegestane minimum van negen millimeter. De rijhoogte moet in alle gevallen een voorgeschreven vijftien millimeter bedragen, en in dat geval gaat het om de afstand van de vloer tot het asfalt, maar moet hoger worden afgesteld als een circuit er vanwege hobbels om vraagt, mede vanwege mogelijke slijtage aan die plank, die de coureurs beschermt.

De afgevaardigden van Mercedes en Ferrari die na de race de stewards te woord stonden benadrukten zelf ook dat de metingen van Bauer klopten. Mercedes verklaarde tegenover de stewards dat de extreme slijtage vooral te maken had met het hobbelige karakter van het Circuit of the Americas, en vanwege het sprint-format was er volgens de Duitse renstal te weinig tijd om eventuele aanpassingen door te voeren om het probleem te voorkomen.

Toch toonde de FIA geen genade, zelfs niet na het horen van de verklaringen van beide teams. Het is immers de taak van de deelnemende teams om de technische reglementen in acht te nemen, en de diskwalificatie is een pijnlijke maar terechte herinnering aan het feit dat het bestuursorgaan voor niemand een uitzondering zal maken.

Het laatste woord is hier vast nog lang niet over gezegd, want er zitten een aantal haken en ogen aan de situatie. De FIA gebruikt namelijk steekproeven om te bepalen wie de slachtoffers worden van de inspecties na de race, en ook in Austin was dat dus het geval. Van de twintig deelnemende auto's worden er vier auto's geselecteerd voor de inspectie. Het proces is in principe gebaseerd op willekeurige selectie, maar de FIA heeft nog enigszins zeggenschap in die keuze. Het bestuursorgaan kiest er in de meeste gevallen voor om de plankdikte van de auto's uit de top vier te controleren als ze verwachten dat daar reden toe is.

Hamilton en Leclerc zaten dus bij het groepje gelukkigen, en ook Verstappen en Lando Norris kregen een inspectie aan de broek. Bij hen werd verder geen overmatige slijtage aangetroffen, dus zij ontkwamen aan de anders onvermijdelijke straf. Voor Hamilton en Leclerc liep het dus anders, want na de inspectie legde Bauer de situatie voor aan de stewards.

De teams legden één voor een verantwoording af bij de raceleiding en de rest is inmiddels geschiedenis, maar toch raakt men er maar niet over uitgepraat. Er wordt voornamelijk benadrukt hoe de diskwalificaties het weekend van de beide heren in het putje gooiden, en ook dat is volledig terecht. Maar naar mijn mening wordt er nog een belangrijk punt vergeten, want de FIA koos er voor de zoveelste keer voor om op een wel heel betwistbare manier te handelen.

Keuzes binnen inspectie-proces laten te wensen over 

Het idee om steekproeven te gebruiken voor dit soort inspecties kan ik onder bepaalde omstandigheden nog begrijpen. De teams zijn bekend met de technische reglementen en de Formule 1 wordt vaak slachtoffer van een aanzienlijke tijdsdruk, dus in dat opzicht valt het nog te beargumenteren dat vier auto’s meer dan voldoende is. Ook in dit geval was de keuze voor een steekproef begrijpelijk, aangezien de Grand Prix van Mexico over iets minder dan een week om de hoek kwam kijken en er dus in rap tempo ingepakt moest worden. Een inspectie als deze kan verder niet erg snel uitgevoerd worden, dus het is niet geheel onlogisch dat de resultaten zo laat nog werden aangepast.

Efficiëntie staat dus op één als de races zich zo kort na elkaar opvolgen, maar juist daardoor sloeg de FIA de plank volledig mis in Austin. Er moet namelijk toch echt een belletje gaan rinkelen als maar liefst vijftig procent van de gecontroleerde auto’s niet aan de reglementen lijkt te voldoen. Dat zijn al twee auto’s van de vier die zich moesten melden voor een inspectie, dus de kans dat er nog meer bolides op de baan verschenen die zich niet aan de regels hielden is in dat geval aanzienlijk groot. Maar tijd is schaars en dus was er in de planning van het bestuursorgaan geen ruimte over om de overige zestien auto’s ook te controleren.

Dat de FIA daar ernstig de mist in is gegaan is nog zacht uitgedrukt. Het is niet mogelijk om honderd procent uit te sluiten dat Hamilton en Leclerc voordeel hadden van de lagere vloer, aangezien de algemene verwachting is dat er in de meeste gevallen wel degelijk sprake is van voordeel bij een lagere rijhoogte. Maar zelfs als er geen voordeel uit zou volgen blijven de regels alsnog de regels. Een deel van de coureurs hield zich niet aan de regels op een circuit waar de kans er nota bene dik in zou zitten dat de vloer het zwaar zou krijgen, maar om wat voor reden dan ook zorgde zelfs die realisatie er niet voor dat er een lampje ging branden bij de FIA.

Bestraffing is terecht, maar op dit moment kiest het bestuursorgaan er bewust voor om geen gelijke maatstaven te hanteren. Er zal naar alle waarschijnlijkheid nooit officiële bevestiging komen, maar de kans is zeker aanwezig dat ook George Russell en Carlos Sainz rondreden met een vloer die te ver versleten was. Zij rijden immers ook voor Mercedes en Ferrari en zitten dus in een soortgelijke situatie, dus ben ik benieuwd wat voor redenering de FIA hanteerde toen het besloot een oneerlijk onderscheid te maken.

De reglementen bevatten echter geen verplichting om de andere auto van het schuldige team ook te controleren, en dus maakt dat het nemen van een risico veel aantrekkelijker voor teams. Het maakt namelijk niet uit hoe de situatie eruit komt te zien, één van de twee auto’s zal hoe dan ook het resultaat behouden. Een betere kans voor beide coureurs tijdens de race weegt dan aanzienlijk zwaarder dan een diskwalificatie voor één van de coureurs, en de teams durven het blijkbaar aan om dat risico te nemen. In een seizoen waar Verstappen zo dominant is dat de concurrentie bijna geen kans maakt op succes, wordt er van alles geprobeerd om toch ergens een voordeel vandaan te halen, en de reglementen zijn dus niet in alle gevallen waterdicht.

FIA sprak met gemaakte keuzes vooral zichzelf tegen 

Naast het feit dat het simpelweg oneerlijk is om de één wel te bestraffen terwijl de ander vrijwel meteen vrijuit gaat, ontbreekt het bij de FIA momenteel ook aan initiatief om de veiligheid te waarborgen. Die technische reglementen zijn er immers niet voor niets, maar er wordt vanuit het bestuursorgaan weinig moeite gedaan om die realisatie in leven te houden. Als de rijhoogte namelijk te laag is ontstaat er kans op porpoising, waardoor de auto’s als een malle beginnen te stuiteren. Dat is logischerwijs verre van ideaal voor de coureurs, en dus wordt er alles aan gedaan om het te voorkomen. Althans, in de meeste gevallen.

Veel teams hebben bij een lagere rijhoogte last van porpoising, maar Red Bull Racing is in dat opzicht zo ongeveer de enige uitzondering. De RB19 komt met een aanzienlijk lage weglegging toch prima vooruit en dat werkt vaak in het voordeel van het team, maar de Oostenrijkse renstal koos alsnog voor een grotere rijhoogte. Red Bull heeft als enige team namelijk long runs gereden met een volle tank, en daardoor hebben ze de rijhoogte uiteindelijk conservatief afgesteld.

Verstappen moest noodgedwongen snelheid en performance inleveren, maar een diskwalificatie kon dus wel voorkomen worden. Mercedes en Ferrari draaiden de situatie juist om: zij namen het risico om de rijhoogte laag te houden in een poging de kansen te verbeteren, maar daardoor kwam de veiligheid juist verder op het spel te staan. Beide teams hebben dus gegokt en uiteindelijk verloren, maar met die keuze werd ook de veiligheid van de coureurs mogelijk op het spel gezet.

De FIA maakte de juiste keuze door de knoop door te hakken en Hamilton en Leclerc te diskwalificeren, maar ik vind alsnog dat het bestuursorgaan te makkelijk steken liet vallen in het proces. Ja, gebrek aan tijd blijft een probleem als je een kalender van 23 raceweekenden vol moet maken, maar het wordt steeds duidelijker dat de FIA er wel heel makkelijk vanaf probeert te komen. Ik twijfel er niet over dat het een eerste keer kan werken om steken te laten vallen, maar als het een keer goed fout gaat zijn we toch echt te laat.

Het feit dat efficiëntie en tijdsindeling momenteel belangrijker lijken te zijn dan de veiligheid binnen de sport is op zichzelf al zorgwekkend, maar voor de FIA is het al helemaal geen goed visitekaartje. Het bestuursorgaan zegt er alles aan te doen om de veiligheid te waarborgen, maar als het die belofte op deze manier links laat liggen blijft er weinig over van de geloofwaardigheid. De diskwalificaties waren ongetwijfeld terecht, maar ik ben benieuwd hoe lang het zal duren tot het een keer goed fout gaat. We zullen eens zien hoe de FIA reageert als de schade niet meer terug te draaien valt en de veiligheid een keer écht op het spel komt te staan.