Analyse Kwalificatie | Duur foutje van Verstappen schenkt pole aan Leclerc

Het Circuit of the Americas, of COTA in het kort, ligt ten zuidwesten van Austin, Texas, in een moerassig gebied. Dit laatste veroorzaakt elk jaar nieuwe onregelmatigheden in het wegdek, waardoor er bulten en kuilen ontstaan. Deze worden bijna jaarlijks bijgewerkt, maar het geeft dit circuit, samen met de layout en hoogteverschillen zijn unieke karakter. Max Verstappen scoorde op dit circuit altijd goed, en de vorige twee edities zijn ook door hem gewonnen, vorig jaar vanaf P2, ondanks een P3 tijdens de kwalificatie maar dankzij een gridstraf van Leclerc, en het jaar daarvoor vanaf poleposition. We zijn hier nu voor de Grand Prix van de Verenigde Staten 2023, en F1Maximaal zorgt zoals gebruikelijk voor een uitgebreide kwalificatieanalyse.

COTA is een speciaal voor de Formule 1 ontworpen circuit, met delen gebaseerd op meerdere reeds bestaande circuits, zoals snelle bochten, ‘Esses’, net als op Suzuka of Silverstone, behoorlijk lange rechte stukken, langzame bochten, waarbij zelfs de verschillende sectoren meerdere van deze combinaties kennen. Dit maakt het zowel een moeilijk circuit om goed te rijden voor de coureurs, alsmede moeilijk om de balans te vinden in de afstellingen, onder andere vanwege de verschillende en tegenstrijdige eisen die dit stelt aan rijhoogte en vering.

De drassige grond waar het asfalt op ligt maakt het ook niet makkelijker, omdat daardoor delen van de baan op een onregelmatige en onvoorspelbare manier verzakken en kuilen veroorzaken. Praktisch ieder jaar worden deze wel gevuld, of delen van de baan opnieuw geasfalteerd, en ook dit jaar is dat weer gebeurd. De vraag blijft echter in hoeverre kuilen de rijhoogte van de auto’s bepalen, omdat het grondeffect dat bij deze auto’s de meeste downforce creëert alleen optimaal is als de auto zo dicht mogelijk bij het asfalt ligt. Elke millimeter hoger dan absoluut noodzakelijk zorgt voor een significant verschil in downforce, en daarmee verlies van bochtensnelheid.

Deze combinatie van factoren maakt het daarmee best een moeilijk circuit voor de coureurs, maar het veroorzaakt tevens dat de tijden over het algemeen dicht bijelkaar liggen. Auto’s van verschillende statuur en ontwerp doen het door de combinatie van eigenschappen in elke sector eigenlijk wel even goed, al zijn er kleine verschillen per sector afhankelijk van setup en design per auto. Al met al maakt dit dat het een spannend circuit is voor zowel kwalificatie als race, en als coureur moet je goed het overzicht kunnen bewaren om hier perfect te presteren.

De snelste kwalificatieronde op dit 5,513 kilometer lange circuit staat op naam van Valtteri Bottas, en dateert uit 2019 met een tijd van 1:32,029. In 2020 werd hier niet gereden, en in 2021 haalde Max Verstappen poleposition, met een 1:32,910, en een verschil tussen Q1 en Q3 van rond de 1,4 seconden. Met de nieuwe auto’s zijn dit soort tijden niet mogelijk, omdat ze een stuk zwaarder zijn, en in 2022 reed Carlos Sainz gedurende de kwalificatie naar P1 met een tijd van 1:34,356, met Charles Leclerc op P2 en Max Verstappen op P3, alledrie binnen een tiende seconde van elkaar.

Het tijdsverschil tussen Q1 en Q3 was ongeveer 1,4 seconden, dus niet anders dan voor de reglementswijzigingen, en we kunnen daarom hetzelfde soort prestaties verwachten nu in 2023. Als de kwalificatieruns in VT1 een indicatie zijn voor de kwalificatie zelf in Q1, dan kunnen we tijden verwachten die ongeveer gelijk opgaan met die van 2022, ofschoon het natuurlijk niet duidelijk is of de teams alles hebben laten zien in de vrije training. Tijden rond de 1:33,5 of 1:33,6 zouden in Q3 als al het motorvermogen opengegooid wordt echter wel binnen bereik moeten zijn.

Overige zaken die het spannend maken de avonturen van de kwalificatiesessies te volgen, zijn natuurlijk de grote updates die Mercedes, Haas, en AlphaTauri hebben meegebracht voor een eerste gebruik tijdens dit raceweekend. Het lijkt er inmiddels op dat de veranderingen die hiermee aan de auto’s zijn aangebracht, op basis van de resultaten in VT1 wel eens voor het nodige vuurwerk kunnen gaan zorgen, terwijl Mclaren erop uit zal zijn de verbeteringen van voorgaande races hier opnieuw te laten zien. Ook Ferrari lijkt op basis van VT1 een duit in het zakje te kunnen doen. Last but not least zijn de track limits. Kunnen die weer roet in het eten gooien zoals tijdens vorige races?

Ricciardo wel voldoende genezen?

In een sprintraceweekend zijn er minder bandensets beschikbaar voor de teams, en dat zien we terug onder een aantal van de coureurs in de eerste groep op het asfalt, te weten Esteban Ocon, Pierre Gasly, Charles Leclerc en Carlos Sainz. Zij gaan een poging doen om een eerste geklokte tijd op een setje oud rubber neer te zetten. Op nieuwe banden zetten Lando Norris en Oscar Piastri een goede banker lap neer, Leclerc gaat echter net wat sneller.

Verstappen en Sergio Pérez zijn beiden ook vertrokken op oude banden voor hun eerste, hun banker lap, en gaan naar P1 en P4. Lewis Hamilton begint ook op reeds gebruikte banden, haalt P5, maar Norris beëindigt zijn tweede ronde en neemt die plek over. Nico Hülkenberg neemt in eerste instantie, zij het zeer kortstondig, P1 over, terwijl Kevin Magnussen het niet verder schopt dan P13! Het ziet ernaar uit dat met het verder inrubberen van het asfalt de auto’s steeds sneller gaan, Gasly neemt op nieuwe banden namelijk P1 over, en Ocon P4.

Ondertussen zijn de tijden van Zhou Guanyu en Logan Sargeant van het scorebord verwijderd vanwege het overschrijden van de track limits. Het is echter een kermis van coureurs die steeds sneller gaan door het steeds meer inrubberend asfalt. Leclerc neemt P1 over, maar dan gaat Sainz weer sneller. Met nog vijf minuten op de teller zijn Verstappen en Pérez nu ook weer buiten te vinden, en bezig aan hun out lap. Verstappen neemt P1 over, Pérez plaatst zichzelf op P3. Er is nog maar minder dan een minuut te gaan, maar dan gaat Hamilton leefst een kwart seconde sneller rond dan de leider, en stijgt naar P1, en Norris vervolgens naar P2! Tabel 1 laat de eindresultaten zien van deze sessie.

Ook Hülkenberg heeft zijn beste tijd verwijderd zien worden, en dit betekent dat de Duitser Q2 niet haalde, net zo min als Alonso, Lance Stroll en beide Williams-rijders! Dit is de eerste keer dat Alonso dit jaar Q3 niet haalt, en dan gelijk in Q1 al wegvalt. Ook is duidelijk dat de upgrades van Mercedes goed lijken te werken. De exit van Hülkenberg is eveneens onverwacht, zeker aangezien hij voor korte tijd op P1 te vinden was. Dit bewijst ook het overzicht met beste sectortijden, zie Tabel 2. Leclerc en Russell zouden beiden een stuk hoger zijn geëindigd, en Hülkenberg zou zonder gediskwalificeerde ronde makkelijk door zijn gegaan naar Q2, ten koste van Daniel Ricciardo overigens.

Ongelooflijk gelijkopgaande strijd

Bij aanvang van Q2 is de buitentemperatuur nog steeds 35 graden. Zij het dat het wel erg droog is, met een luchtvochtigheid van slechts dertien procent, en het asfalt toont 41 graden op de thermometer. Leclerc laat zien dat hij nog steeds bij de beste kwalificatiepiloten hoort en pakt P1, terwijl Sainz P2 pakt, maar meteen daarna neemt Hamilton P1 over. Zijn blijdschap is echter van zeer korte duur, want Russell gaat sneller rond, en dan meteen Piastri. Verstappen laat echter iedereen versteld staan door op een gebruikt bandensetje P1 voor zich op te eisen!

Norris verkijkt zich op de track limits, en verliest zijn tijd. Ocon en Gasly doen het ook goed, veel beter dan menigeen verwacht had van de Alpine, en nemen voor nu P3 en P4 in beslag. Pérez positioneert zich op een verdienstelijke P5, op net geen twee tienden van zijn teamgenoot, maar hij had daar wel een setje nieuwe banden voor nodig, in tegenstelling tot zijn stalmaat. Het is overduidelijk dat de baanevolutie nog steeds snel gaat. Dit betekent dat tegen het einde van de sessie een laatste snelle ronde starten erg belangrijk wordt, maar dat kan op zijn beurt weer betekenen dat er over baanpositie gevochten zou kunnen gaan worden.

Met nog drieëneenhalve minuut te gaan is Verstappen de derde man op de baan, met alleen Leclerc en Sainz voor zich. Iedereen gaat echter nog een snelle ronde rijden, daar kun je gif op innemen, en hopelijk rijdt niemand elkaar in de weg. Leclerc neemt P1 over, met maar liefst drie keer paars. Dan is het Verstappens beurt, die dan ook sector 1 het snelst weet af te leggen, maar sector 2 is slechts groen, ofschoon sector 3 weer paars is. Net niet genoeg voor P1 echter, op slechts 4 duizendsten van Leclerc! Het is duidelijk dat iedereen gaat pushen voor een plek in Q3, en gezien de top dertien binnen een seconde van elkaar ligt, is de spanning weer te snijden in deze wel heel gelijk opgaande strijd.

Dan is het Hamiltons beurt, die echter nog sneller gaat, paarse sector 1, terwijl Norris het ook niet rustig aan doet en P4 overneemt. Hamilton rijdt een groene sector 2, maar verliest het in sector 3, resulterend in een P3. Russell doet het minder goed, en hij pakt P9, met nog drie coureurs af te vlaggen, waarvan er twee al voor hem liggen, dus van Q3 is hij al zeker. Ocon neemt P5 over van Norris, Piastri breekt zijn ronde af, net als Pérez. Ze zijn al zeker van een plek in Q3, ofschoon Pérez het maar net redt, P10, met achttien duizendsten van een seconde, zie ook Tabel 3.

Iedereen, de groep van alle vijftien coureurs in Q3, eindigt binnen een seconde van elkaar, de top zeven zelfs binnen een halve seconde, wat aangeeft hoe close het eigenlijk was. Rijgen we de snelste sectoren aaneen per coureur, zie Tabel 4, dan zien we dat Norris een paar plekjes hoger had kunnen eindigen, en Russell één plek. Het overschrijden van de track limits door Ricciardo maakte geen verschil, het was zijn langzaamste ronde. Wel is het duidelijk dat Pérez enorm veel geluk heeft gehad, omdat Zhou hem van zijn plek in Q3 had kunnen beroven.

Track limits, track limits

Motoren worden weer maximaal opengedraaid nu, voor de laatste sessie van de kwalificatie, en gezien de minieme verschillen in kwalificatietijden, gaat het erom spannen. De baan heeft duidelijk veel hobbels en kuilen, dwars op de baan, en de auto’s stuiteren enorm. De versnellingsbak zal zeker de baan regelmatig raken, en dat gaat interessant worden voor eventuele vervangingen, tijdens dit weekend, of later, aangezien iedereen behalve de coureurs met Mercedesmotor al aan hun maximum aantal bakken zit voor ongestraft vervangen van dit onderdeel.

Verstappen is vooraan in de pitstraat te vinden, om als eerste een tijd te zetten, gevolgd door Leclerc, Norris, Sainz en Piastri. Verstappen is ruim anderhalf tiende sneller dan Leclerc in sector 1, maar Leclerc haalt dat bijna terug in sector 2. Hij gaat echter dankzij een zeer goede derde sector uiteindelijk een kwart seconde sneller dan zijn Red Bull-concurrent, dus is de voorlopige polepositionhouder. Pérez klokt een verdienstelijke tijd voor P5, maar Hamilton weet met een paarse middensector P2 van zijn grote Nederlandse rivaal over te nemen. Norris, Piastri, Ocon en Russell waren vertrokken op gebruikt schoeisel, en eindigen ook onderaan in de lijst na hun eerste geklokte ronde.

Het wordt weer stil op het asfalt, iedereen is de pits weer in, en de teams treffen voorbereidingen voor een laatste geklokte ronde van hun coureurs in deze kwalificatie. Russels tijd is ondertussen van de lijst gehaald vanwege baanlimieten. Voor dit laatste rondje vinden we Leclerc en Norris voorop, dan Sainz, gevolgd door Verstappen en Piastri. Ocon, Gasly, Piastri, Hamilton en Russell maken als laatsten het circus compleet. Leclerc verbetert zijn eerste sector, Verstappen maakt een foutje, een lock-up in sector 1, terwijl de Monegask ook in sector 2 een persoonlijk beste tijd weet neer te zetten.

Alleen in sector 3 lukt dat hem niet meer, maar hij verbetert wel zijn tijd met een tiende en handhaaft daarmee zijn voorlopige pole. Norris weet tamelijk onopgemertkt P2 te pakken op dertien honderdsten van Leclerc. De huidige wereldkampioen had door zijn foutje een achterstand van een tiende opgelopen in sector 1, maar weet daar de helft van terug te winnen in sector 2. Kan hij de rest van het verschil ook nog goedmaken? Ja, dat kan, met een paarse sector 3, uiteindelijk vijf duizendsten sneller dan Leclerc! Maar nee, toch niet, Verstappen wordt gestraft voor het overschrijden van de track limits in bocht 19, en daalt daardoor naar P5, en met nog vier man aan het strijden voor een betere tijd kan dat zelfs een nog lagere plaats worden!

Hamilton verbetert, maar niet voldoende voor poleposition, en blijft op P3 steken. Ocon is ondertussen zijn Franse teamgenoot voorbij, maar die moet zijn ronde nog afmaken, en heeft na 2 sectoren al een hele kleine voorsprong, die hij nog een klein beetje verder weet uit te bouwen in sector 3. Pérez weet zich net achter beide Alpines te scharen, maar Russell is na sector 2 al een tiende ingelopen op de Mexicaan, wat betekent dat hij ook al sneller is dan Gasly op dat moment. Hij weet er zelfs nog een groene sector 3 uit te persen, en met twee duizendsten van een seconde Verstappen de loef af te steken! P5 voor Russell dus, en P6 voor Verstappen, zie Tabel 5.

Het zal duidelijk zijn dat het eindresultaat er heel anders uit had kunnen zien als de Nederlander dat foutje in bocht 1 niet gemaakt had, en ook niet zo hard had moeten pushen tegen het einde van sector 3. Gezien hoe goed de RB19 het doet in de handen van de Limburger in sector 1, had hij dan wat meer ruimte gehad voor P1. Dat wordt wel heel duidelijk in Tabel 6. Hamilton had bij het aan elkaar knopen van zijn beste sectortijden nog voor Norris kunnen eindigen, en Gasly boven Russell. Het lijkt erop dat Gasly het gat boven heeft, en nu eigenlijk altijd boven zijn Franse stalgenoot eindigt.

Overigens is de hele top negen binnen een halve seconde van elkaar geëindigd, en dat zou ook niet anders geweest zijn met Verstappen op P1. Het geeft aan hoe dicht de teams op elkaar ingelopen zijn met de laatste updates in combinatie met de eigenschappen en karakteristieken van dit circuit. Het betekent ook dat we een zeer spannende zondag tegemoet gaan, met waarschijnlijk zeer veel inhaalacties, en natuurlijk een ruime hoeveelheid aan close combat.

En zaterdag met Sprint Shootout en Sprint zal het niet anders zijn. De strijd zal even zwaar zijn, met als toevoeging dat de wereldkampioen waarschijnlijk enigszins getergd aan de start zal verschijnen om te laten zien wat hij waard is. We kijken met groot enthousiasme vooraf uit naar wat daarom de Sprint en Sprint Shootout op zaterdag en de hoofdrace op zondag ons zullen brengen, en nagelbijtende spannening is feitelijk een zekerheid!

Door: Wim G. Vandebilt