Terugblik GP Zuid-Afrika 1962 | Graham Hill viert vlak voor jaarwisseling eerste F1-wereldtitel

Het Formule 1-seizoen kwam dit jaar relatief vroeg ten einde. Dat had vooral te maken met het feit dat het wereldkampioenschap voetbal begon op 20 november. Toch het ook wel eens voorgekomen dat de Formule 1 vlak voor de jaarwisseling nog af moest reizen naar een land voor het laatste Grand Prix-weekend van het seizoen. Precies zestig jaar geleden stond de Grand Prix van Zuid-Afrika op het programma om het 1962-seizoen af te sluiten en F1Maximaal neemt u terug naar die race.

Gezien de Formule 1 door de jaren heen steeds meer races begon te tellen, is het niet raar om te bedenken dat er rond de kerstdagen nog een race verreden moet worden. Dit jaar werden 22 races in een relatief korte tijd verreden, omdat het seizoen anders in de knoop kwam te zitten met het WK voetbal. Een jaar eerder werd het jaar pas afgesloten op 12 december. Het seizoen kan echter nog later worden afgesloten; op 29 december 1962 werd de Grand Prix van Zuid-Afrika verreden. Ook toen stond er nog een wereldtitel op het spel.

Toch was de stemming tijdens het Grand Prix-weekend redelijk bedrukt. De voorlaatste race werd gehouden in de Verenigde Staten en dat was al in de maand oktober. Er was dus een gat van ruim twee maanden tussen de race in Amerika en de Grand Prix van Zuid-Afrika. Er werden wel voldoende races verreden buiten het Formule 1-kampioenschap om, maar daar verloren twee coureurs hun leven. Een race moest de gemoederen een beetje zien te temperen. Bij de fans was er in ieder geval geen bedrukt gevoel, want er kwamen er ruim negentigduizend op de Grand Prix af.

Battle of the Brits

Gedurende het 1962-seizoen kwamen vooral twee coureurs bovendrijven. Graham Hill en Jim Clark wisten gedurende het jaar de meeste overwinningen te boeken. Voor de laatste race van het seizoen hadden beide Britten evenveel zeges op hun naam. Zowel Hill als Clark hadden al drie races weten te winnen. Bruce McLaren wist de Grand Prix van Monaco op zijn naam te zetten en Dan Gurney wist te race in Frankrijk te winnen. Voor de Grand Prix van Zuid-Afrika waren er echter nog maar twee coureurs die streden om de titel.

Clark had een achterstand van negen punten op Hill bij het ingaan van de laatste race. Destijds leverde een overwinning negen punten op, maar als Clark de race wist te winnen, dan was hij gegarandeerd wereldkampioen. De Formule 1 telde in die tijd immers slechts de vijf beste resultaten van de coureurs. Hill had dus technisch gezien geen punten gescoord als hij de race niet had gewonnen, aangezien de vader van Damon Hill naast zijn drie zeges ook al twee keer op de tweede plaats was geëindigd. Er was dus geen manier om zijn score te verbeteren als hij de race niet had gewonnen.

Ook een Nederlander aan de start van GP Zuid-Afrika

Tijdens de Grand Prix van Zuid Afrika in 1962 stond er ook een Nederlander op de grid. Carel Godin de Beaufort reed voor het team van Porsche, maar hij wist niet voor een verrassing te zorgen op het Prince George Circuit. De man uit Maarsbergen eindigde tijdens de kwalificatie als laatste van alle coureurs die een tijd wisten neer te zetten. Alleen Bruce Johnstone, die overigens zijn thuisrace mocht rijden, moest achter de Nederlander starten tijdens de race.

Vooraan waren het de usual suspects die de strijd aangingen voor poleposition. Uiteindelijk was het Clark die met zijn Lotus het voordeel wist te grijpen. Het goede nieuws was zeer welkom voor de Brit, aangezien alleen een overwinning dus genoeg was voor de wereldtitel. Hill kwam tijdens de kwalificatie drie tienden tekort ten opzichte van zijn titelconcurrent, maar dat was wel voldoende voor de tweede startplek. Het gat naar de rest van het veld was best groot. De nummer drie, Jack Brabham, was 1,4 seconde langzamer dan de tweede tijd van Hill. Godin de Beaufort was bijna tien seconden langzamer dan de poletijd van Clark.

Clark fantastisch weg, Hill verlaat grid in rookwolk

Toen het eenmaal tijd was om aan de race te beginnen, was het cruciaal voor Clark om een goede start te kennen. Die perfecte start kwam er ook voor Clark, aangezien zijn Lotus 25 vertrok zonder enige tekenen van wielspin. Hill, aan de andere kant, vertrok vanaf de grid in een rookwolk aangezien zijn achterwielen een razend tempo ronddraaiden. De coureur van BRM had gehoopt Clark te passeren met de brute kracht van zijn BRM-motor. De poging mislukte, waardoor de Lotus-coureur zonder moeite in de eerste bocht de leiding wist te behouden voor zijn landgenoot. Daarnaast kwam iedereen behalve Ernie Pieterse van zijn lijn af.

Clark leidde het veld met een seconde voorsprong toen iedereen voorbij de pits raasde voor de eerste keer. De auto van Pieterse werd ondertussen gerepareerd nadat deze weigerde te starten. Voor Clark zag alles er rooskleurig in de openingsfase van de race. De Grand Prix telde in totaal 82 ronden, dus er kon nog van alles gebeuren om roet in het eten van de man uit Kilmany te gooien. Het werd echter wel duidelijk dat Hill en zijn BRM niet de snelheid hadden om Clark bij te houden.

Er waren verspreid over het veld voldoende gevechten. Deze ontgingen de twee coureurs die voor aan het veld te vinden waren. Wel was er een moment waarop Hill even met zijn vingers gekruist zat. De BRM-bolide van Richie Ginther, de teamgenoot van Hill, kampte namelijk met motorproblemen. De Brit reed al op een flinke achterstand van Clark na een kwart wedstrijd en het laatste waar hij op zat te wachten, was een technisch mankement. Het zag er hoe dan ook niet goed uit voor de man uit Hempstead.

Noodlot slaat toe voor Clark

De race kabbelde in de ronden die volgden een beetje voort. Ginther kon zijn weg vervolgen ondanks de motorproblemen terwijl John Surtees wel zijn bolide moest parkeren. Het werd allemaal nog erger voor het team van Lola toen ook Roy Salvadori zijn auto aan de kant moest zetten in ronde 61. Vooraan zag het er vooral goed uit voor Clark, die met iedere ronde een groter gat sloeg naar zijn titelconcurrent. Clark was immers een seconde per ronde sneller dan zijn landgenoot.

Met nog 21 ronden voor de boeg ging het echter ook mis voor de leider van de race. Toen de Lotus-bolide van Clark langs de pits reed om ronde 62 te starten, werd de auto gevolgd door een spoor van blauwe rook. Binnen drie ronden zat de race er dan ook op voor de man die gedurende de Grand Prix de beste papieren had voor het kampioenschap. Het team stelde vast dat er een olielek was. Het maakte voor Hill niet meer uit waar hij zou eindigen, want hij had door de uitvalbeurt van zijn concurrent namelijk de titel al in handen.

De volgende paar ronden verliepen zonder incident, met de volgorde al vastgesteld lang voordat de vlag viel. Maar uiteindelijk zou het de dag worden van BRM en Hill, met de Engelsman die na iets meer dan twee uur racen als eerste over de finish kwam. Net iets minder dan dertig seconden achter Hill kwamen McLaren en Tony Maggs, die tot de lijn vochten, over de finish met McLaren voorop. Brabham eindige eenzaam op de vierde plek een minuut achter de winnaar van de race, op zijn beurt gevolgd door Lotus-rijders Innes Ireland en Neville Lederle.

Na de uitvalbeurt van Clark was het dus al duidelijk, maar dat maakte de vreugde er niet minder op bij Hill. De Brit kon voor het eerst in zijn carrière vieren dat hij wereldkampioen van de Formule 1 was. Dat mocht hij zes jaar later nog een keer doen en uiteindelijk werd zijn zoon in 1997 wereldkampioen van de koningsklasse van de autosport. Echter rolde Hill in 1962 van het ene feestje in het andere. Twee dagen na zijn titelzege stond oudjaarsdag immers op het programma.