Carlos Reutemann: de Argentijn die de schoenen van Fangio moest vullen

Gisteren (7 juli 2021) overleed voormalig Formule 1-coureur Carlos Reutemann. Voor vele Formule 1-fans een naam die wellicht een belletje doet rinkelen, maar niet geheel onterecht blijft het daar bij. Reutemann is immers al jaren niet meer in de F1-spotlight te vinden. Zijn prestaties in de topklasse van de autosport mogen echter niet onderschat worden en derhalve nemen wij je mee door de Formule 1-carrière van de oud Ferrari-rijder, die na een lange periode in het ziekenhuis bezweek aan interne bloedingen. Reutemann werd 79 jaar oud.

Carlos Alberto Reutemann werd in 1942 geboren in Sante Fe, Argentinië. Met een Zwitsers-Duitse grootvader, een Argentijnse vader en Italiaanse moeder groeide hij op in Zuid-Amerika, maar had hij Europees bloed door zich stromen. In de jaren '60 en '70 was het gebruikelijker voor professionele coureurs om wat later te beginnen met racen dan nu, Reutemann was hier een voorbeeld van. Op 23-jarige leeftijd stapte hij voor het eerst in een bolide, een Fiat 1500. Op 30 mei 1965 nam hij deel aan een Turismo Mejorado-race, die zich afspeelde in het dorpje La Cumbre, te Córdoba. De wedstrijd reed hij niet uit, maar de liefde voor het racen was geboren.

11 juli datzelfde jaar won hij wél zijn eerste wedstrijd in de Argentijnse autosportklasse. Het bloed kruipt bij racers waar het niet gaan kan en Reutemann bleef actief in de klasse, genaamd Turismo Nacional. Hij wist enkele seizoenen op rij kampioen te worden, maar wilde meer. De Mecanica Argentina Formula 1 lonkte in 1968 en zodoende kreeg hij een bolide toegewezen met bijvoorbeeld een voorvleugel - de Fiats waarin hij tot toen toe gereden had, kenden nauwelijks tot geen aerodynamische snufjes.

Reutemann in de F2

Ook in deze klasse ging het goed, wat leidde tot zijn verhuizing naar Europa. In 1970 vloog hij onder leiding van Héctor Staffa met de Automobile Club Argentino naar het continent waar zijn grootvader en moeder ooit het levenslicht zagen, om deel te nemen aan het Europese Formule 2-kampioenschap. Zijn eerste jaar in die klasse verliep niet helemaal vlekkeloos. Dat jaar kwam hij tijdens een race in aanraking met Jochen Rindt, die, samen met vijf collega's, de eindstreep niet haalde. 'Indianen moeten in de jungle blijven', snauwde de gefrustreerde Oostenrijker na afloop van het evenement, doelend op het Zuid-Amerikaanse uiterlijk van de man die een vroegtijdig einde maakte aan zijn wedstrijd. Reutemann, die het Engels nog niet machtig was, heeft van de opmerking waarschijnlijk niet wakker gelegen en kwam als vierde over de eindstreep.

In dat eerste seizoen liet hij zich geregeld tijdens de kwalificaties zien, maar verreed hij kleurloze wedstrijden, waarin zijn ware kwaliteit er vaak niet uitkwam. Desondanks kon hij middels staatsteun van Argentinië blijven racen in de juniorenklasse. Hij zette zijn opmars in de autosport gestaag voort. Dit werd het jaar daarop in het 1971-seizoen duidelijk. Het ging beter, veel beter. De resultaten wonnen aan consistentie, waardoor hij het kampioenschap als tweede af wist te sluiten achter de Zweedse Ronnie Peterson. De toon was gezet en spoedig zou hij de eerste Argentijn sinds Juan Manuel Fangio worden om de F1 te betreden. Hele grote schoenen die hij uiteindelijk niet wist te vullen.

Ecclestone herkent talent

Niemand minder dan Bernie Ecclestone had naar de Formule 2-races zitten kijken dat jaar en de Brit was overtuigd: Reutemann móést hij hebben voor zijn team genaamd Brabham. Hij overtuigde Reutemann, die plaatsnam bij de Britse renstal naast Graham Hill. Zodoende debuteerde hij in 1972 tijdens de Grand Prix van Argentinië, die in Buenos Aires werd gehouden. Het Autodromo Municipal Ciudad de Buenos Aires vormde dat weekend het strijdtoneel voor de Formule 1-heren, iets meer dan 700 kilometer verwijderd van het dorpje waar hij zeven jaar eerder zijn allereerste race verreed.

Na een schitterende poleposition greep hij met de zevende plaats nét naast de punten, vooral veroorzaakt door problemen die hij ervoer met de banden. Met een zevende eindklassering werd hij op twee ronden achterstand gezet door Jackie Stewart in de Tyrrell-Ford, waar Reutemann's Brabham simpelweg niet aan kon tippen. Peterson, die man die hem nipt versloeg in de F2-titelstrijd van het jaar daarvoor, eindigde als zesde en pakte daarmee een enkele punt. Juist die kroon op het werk die Reutemann zo graag had gewild tijdens zijn Formule 1-debuut in zijn thuisland ging naar zijn voormalig F2-aartsrivaal.

De rest van zijn debuutjaar verliep wisselvallig. Vaak viel hij uit. Zo haalde hij de eindstreep bijvoorbeeld niet op de Nürburgring en was ook Monza hem niet goedgezind. De eerste punten van zijn carrière kwamen dat jaar wel. De Grand Prix van Canada, in 1971 gehouden in Ontario, was het wederom Stewart die won, gevolgd door Peter Revson en Denny Hulme. Als vierde kwam Reuteman over de streep, waarmee hij onder meer Clay Regazzoni en teamgenoot Graham Hill, die logischerwijs met hetzelfde materiaal reed, achter zich liet. De drie punten die hij binnensleepte, bezorgden hem de zestiende plek in het wereldkampioenschap dat jaar.

Eerste podium bij Brabham

Hoe meer ervaring Reutemann opdeed in de F1, hoe beter het ging. In 1973, een jaar na zijn debuut, bracht hij de eerste seizoenshelft nog puntloos door. In 1966 en 1967 werden Jack Brabham en Hulme respectievelijk wereldkampioen in het Britse materiaal. Op deze sterkte zou het team nooit meer komen, maar in de handen van de Argentijn, met de bijnaam Lole, kwam de Brabham weer tot leven. Race acht van dat seizoen reisde men af naar Circuit Paul Ricard, waar Reutemann in een zonovergoten Le Castellet zich slechts als achtste kwalificeerde. Een ondermaatse prestatie die hij in de wedstrijd recht zou trekken.

Mede door een controversiële schermutseling tussen Jody Scheckter en Emerson Fittipaldi lag de weg voor een eerste podiumplaats open en Reutemann greep zijn kans. Terwijl Peterson zijn eerste overwinning ooit behaalde in de F1, en James Hunt zijn eerste puntenfinish ooit scoorde, voegde Reutemann zich bij de eerdergenoemde Zweed en Francois Cevert op het podium. Circa anderhalf jaar na zijn F1-debuut was het raak. Datzelfde jaar evenaarde hij deze eindklassering nog eens tijdens de Grand Prix van de Verenigde Staten en een vaste kracht in de sport was geboren.

Als racewinnaar naar Ferrari

Een jaar later bleek Reutemann nog niet uitgegroeid. Tijdens de Grand Prix van Zuid-Afrika reed hij nog steeds voor Brabham in een gebeurtenisvolle wedstrijd. Lotus kwam er voor de dag met een gloednieuwe bolide vol innovatie. Met vier pedalen en een elektrische koppeling poogde het Britse team de concurrenten te slim af te zijn, maar het mocht niet baten; geen enkele coureur van het team behaalde punten. Tijdens de vrije training nam het weekend daarnaast een duistere wending. In de Barbecue Bend schoot Revson uit de bocht en de Amerikaan overleed ter plekke. Shadow, zijn team, trok zich per direct terug uit de race.

De poleposition was dat weekend voor Niki Lauda, die Carlos Pace nét wist te verschalken voorafgaand aan de wedstrijd. Reutemann begon op P4 en moest zich dus een weg zien te banen langs Lauda, Pace en de tevens op de tweede startrij geplaatste Arturo Merzario. Na een openingsfase waarin twee Lotus-coureurs elkaar opzochten, was het de Argentijn die op de tweede plek lag. Alleen de Oostenrijkse Lauda moest hij nog passeren. In ronde 75 viel de Ferrari-coureur echter uit met een ontstekingsprobleem, waarmee hij de leiding aan Reutemann gaf. Reutemann kwam als eerste over de eindstreep en werd daarmee de eerste Argentijnse Grand Prix-winnaar sinds de Grand Prix van Duitsland in 1957, toen Fangio zegevierde. Later dat jaar zou hij nog tweemaal winnen.

Zijn lange periode bij Brabham, waarin hij in zijn totaliteit vier wedstrijden won, sloot hij af toen Ferrari hem een contractaanbieding deed. De Italiaanse renstal overtuigde in 1976 de bewezen racewinnaar om zich bij het team te voegen nadat Reutemann een dramaseizoen kende bij zijn toenmalige werknemer. De wissel van Ford Cosworth-motorblokken naar die van Alfa Romeo betaalde zich niet uit. In zijn derde officiële wedstrijd voor de Scuderia wist hij al te winnen, terwijl zijn tweede Grand Prix voor het team al in een podiumfinish eindigde. Reutemann was op stoom en was klaar om het team verder te helpen.

Ruiken aan de wereldtitel

In 1977 eindigde Reutemann voor Ferrari bijna elke wedstrijd in de punten, iets wat destijds een stuk indrukwekkender was dan nu, ook gezien het feit dat alleen de top-zes punten toebedeeld kreeg. Een jaar later behaalde de inmiddels 36-jarige maar liefst vier overwinningen voor zijn team, wat hem de derde plaats in het kampioenschap opleverde. Mario Andretti en F2-rivaal Peterson waren de enige heren die meer punten wisten te scoren. Andretti pakte de wereldtitel met 64 punten, gevolgd door Peterson (51 punten) en Reutemann (48 punten). Reutemann was dichtbij zijn droom vanaf dag één in de F1: hetzelfde flikken als Fangio.

Zijn beste jaar bij Ferrari was tevens zijn laatste jaar bij Ferrari. Het dominante Lotus lokte hem weg bij de Italianen, maar de overstap bracht niet waar hij op hoopte. Het was namelijk niet het voorheen ijzersterke Lotus dat tijdens de eerste race het sterkste team bleek te zijn, maar Ligier. Vier maal wist Reutemann in zijn nieuwe materiaal nog op het podium te eindigen, maar een puntloze reeks in de laatste acht races van het seizoen, waarin hij vijf uitvalbeurten kende, resulteerde in een teleurstellende eindklassering. Reutemann werd zevende in het WK en het was tijd om wederom op zoek te gaan naar een nieuwe werkgever.

Op één punt achter Piquet

Deze nieuwe werkgever vond hij in Williams, dat in het begin van de jaren '80 een van de betere teams was. In 1981 raakte hij met het Britse team verwikkeld in een verhitte titelstrijd, die hij tot de laatste wedstrijd van het seizoen leidde. Nelson Piquet, rijdend voor Reutemann's oude team Brabham, lag voorafgaand aan de laatste race van het jaar op Caesars Palace (Las Vegas, Verenigde Staten) op 48 punten. Reutemann had er voor die race 49. Reutemann's teamgenoot Alan Jones pakte poleposition en Reutemann startte de race vanaf de tweede plek. Het duo had eerder dat jaar echter overhoop gelegen wegens negeren van teamorders van Reutemann. Jones was dus niet van plan zijn teamgenoot te helpen in de titelstrijd.

Dat deed hij dan ook beslist niet en Reutemann viel terug bij de start. Die middag reed hij een kleurloze race, zoals hij deze in zijn eerste F2-seizoen ook wel eens reed, terwijl Piquet, geholpen door technische problemen bij enkele rivalen, de meet overkwam als vijfde. De Braziliaan pakte daarmee twee punten en eindigde één punt boven Reutemann in de titelstrijd. Het was de eerste titel voor Piquet en een streep door de rekening voor de Argentijn, die na de zoveelste titelpoging aangaf te stoppen met racen. In 1982 maakte hij verrassend nog een terugkeer voor de eerste twee wedstrijden (met een tweede plaats in Zuid-Afrika als prima eindresultaat), maar de magie was verdwenen. Reutemann besloot na 11 jaar Formule 1 iets anders te zoeken.

Zodoende keerde hij terug naar Argentinië, waar hij een rol als politicus voor zichzelf weggelegd zag. Hij diende als gouverneur van Santa Fe vanaf end 1991 tot en met 1995 en eind 1999 tot en met 2003. Toen hij de tweede keer zijn functie neerlegde, deed hij dit omdat er een vacature open was komen te staan als senator. Deze rol zat de oud F1-rijders als gegoten en tot zijn dood bekleedde hij de functie. Zijn politieke carrière vormt daarmee een mooie ode aan wie Reutemann was als persoon, want in zijn tijd in de Formule 1 bleek hij uiterst succesvol, en zijn activiteiten naast het circuit waren dit blijkbaar ook. (Foto's: Gillfoto, crazylenny2)