F1 in Cijfers | Cijferanalyse toont uitzonderlijke talent van Verstappen aan

In een eerder artikel over cijfers in de Formule 1 voor 2023, gaven we aan gewerkt te hebben met zowel coureursdata als teamdata, en hebben we een warming-up gedaan en in grote lijnen uitgelegd wat we willen en kunnen doen met deze cijfers. In dit opvolgartikel volgt een verslag met de resultaten en analyse van deze gegevens voor teams, feitelijk voor constructeurs dus, en voor coureurs. F1Maximaal heeft weer haar algoritmes losgelaten op deze getallen, en de bevindingen presenteren we hier.

De teasers die we al gegeven hadden, waren een tweetal tabellen waarin we de gemiddelde klassementsposities voor coureurs en voor teams, of constructeurs gegeven hadden, inclusief genormaliseerde posities, waar met name de uitschakeling van uitvalbeurten een erg belangrijke rol speelt. Dat geeft ons namelijk de mogelijkheid om te kijken hoe goed een team of coureur nu echt is, en of de prestaties niet geflatteerd worden voor de verschillende rivalen door het uitvallen van tegenstanders.

Tabel 1 geeft een overzicht van de races zonder dubbele uitval, uitval van auto’s per team in het algemeen, en effectieve races met het oog op punten. Effectieve races betekenen feitelijk dat als één coureur wel de finish gehaald heeft voor een team, dat dit telde als een halve race. De berekeningen voor deze ‘effectieve’ races komen voort uit het aantal DNFs voor elke coureur, of beter gezegd, het aantal races zonder uitval per coureur, zie Tabel 2. Zoals ook aangegeven, was er slechts één coureur, die alle 22 races in het 2023-seizoen ook allemaal uitgereden heeft, en dat was Max Verstappen.

Wel blijken er twee invallers geweest te zijn die al hun races uitgereden hebben, te weten Daniel Ricciardo en Liam Lawson, maar met een totaal van respectievelijk zeven races en vijf races gereden is dat natuurlijk over het geheel genomen niet erg representatief. Dit kan ook allemaal als een percentage uitgedrukt worden, en dat is aanschouwelijk gemaakt in Tabel 3.

Deze aanpak is met name nodig om uiteindelijk tot de werkelijke sterkte van een team of coureur te kunnen komen, in onze berekeningen en extrapolaties. Voor deze gegevens is ook een tabel met percentages gecreëerd per team, om meteen op een duidelijk manier aan te geven hoe met elke afzonderlijke constructeur gesteld was met daadwerkelijke DNFs of uitvalbeurten, wat best wel even schrikken is, gezien de lage cijfers hier en daar. Deze hebben we vastgelegd in Tabel 4.

Dit geeft natuurlijk niet het volledige plaatje weer. Over het algemeen, en dat geldt ook dit jaar, komt uitval door een enkele coureur veel vaker voor dan door beide coureurs van een team. Mede hierom hebben we Tabel 4 opgesteld, die het percentage races zonder dubbele uitval laat zien, het percentage zonder uitval, en percentage van effectief gereden races met inachtneming van alle uitvallers. Zoals al aangegeven, hebben we hier gekozen om per uitgevallen coureur een halve race te rekenen, aangezien elk team twee coureurs telt.

Klassementsposities teams

Op basis van de eindclassificaties van elke race kun je dan een gemiddelde, voortschrijdende klassering berekenen, en normaal gesproken is de verwachting dat deze overeenkomt met de actuele stand in het kampioenschap. Dat is echter niet helemaal het geval buiten de top drie, zie Tabel 5 in het eerdere artikel, F1 in Cijfers | Verstappens opgetelde voorsprong loopt in de minuten. McLaren en Aston Martin zouden dan stuivertje moeten wisselen, maar deze teams staan nog steeds erg dicht bij elkaar op de ranglijst.

Datzelfde geldt voor AlphaTauri, dat volgens voortschrijdende klassementsposities feitelijk veel lager had moeten scoren, wat aangeeft dat ze het gezien de officiële eindklassering beter hebben gedaan dan verwacht. Normaliseren we de lijst door de uitvalbeurten om te rekenen naar eindklasseringen, dan zien we echter iets heel interessants gebeuren. Met uitzondering van één team volgt de lijst namelijk dezelfde rangorde als de huidige status voor het constructeurs-WK. Alleen Haas staat dan feitelijk te hoog. Het lijkt erop dat zij blijkbaar het meeste profijt hadden van uitvalbeurten door andere teams.

Om dit duidelijker in beeld te brengen, hebben we een tweetal animaties gecreëerd om deze situatie beter te visualiseren. Er zijn tien teams, dus het klassement voor constructeurs bevat ook niet meer dan tien posities. Animatie 1 brengt de actuele situatie per race in beeld, met de veranderingen die er gedurende het seizoen zijn opgetreden in het WK-klassement. Dit is gebaseerd op de stand in het puntenklassement aangevuld met hoogst behaalde posities in een race, net zoals de Formule 1 en FIA dit zelf doen.

Animatie 1. Actuele klassementsposities van het WK voor constructeurs, per race, F1 2023

Het laat goed zien wat voor een rommeltje het was aan het begin van het seizoen, met nieuwe reglementen en auto’s die duidelijk nog niet voldoende getest hadden kunnen worden. Na vier races lijkt de situatie een stuk stabieler te worden, met Red Bull, Aston Martin, Mercedes en Ferrari n de top vier, een duidelijk tweetal, Alpine en McLaren, op posities vijf en zes, en een viertal, Haas, Williams, AlphaTauri en en Alfa Romeo, op posities zeven tot en met tien. Dit laat duidelijk de strijd zien die gaande was aan het begin van het seizoen.

Gezien de hoge scores van Haas aan het begin van het seizoen, en de vele uitvalbeurten bij de topteams, gecombineerd met het feit dat Haas slechts één grote, niet bepaald goed werkende update gebracht heeft, is het echter niet duidelijk of dit eigenlijk wel de werkelijke verhoudingen weergeeft. Natuurlijk is dat voor het eindresultaat wel zo, maar de vraag is of dit de werkelijke krachtsverhoudingen zijn, temeer vanwege kolom drie in Tabel 5, die een andere werkelijkheid lijkt aan te geven. Om dit te checken hebben we daarom een tweede animatie gemaakt, Animatie 2, maar nu met gecorrigeerde of genormaliseerde resultaten van de races, alsof er niemand zou zijn uitgevallen.

Animatie 2. Genormaliseerde klassementsposities van het WK voor constructeurs, per race, F1 202

Het begin van het seizoen blijft rommelig, bijna de hele eerste helft zelfs, maar dit keer vooral voor de teams buiten de top drie. Wat we zien is dat Ferrari aan het begin van het seizoen niet zo sterk was als Aston Martin of Mercedes, maar dit lijkt duidelijk overdreven te worden door de problemen die beide coureurs ondervonden in die tijd. Aston Martin houdt in eerste instantie de tweede plek goed aan, maar Mercedes gaat bij de tweede race Ferrari al voorbij. Na vijf races heeft Mercedes plek twee overgenomen, maar vecht hier en daar toch nog met Ferrari, dat natuurlijk veel pech had met Carlos Sainz op het eind van het seizoen.

Was dit niet gebeurd, dan was het team zoals velen al vermoeden toch nog op de tweede plek beland, wat deze animatie ook laat zien. Interessanter is echter dat in dat geval met name Alfa Romeo wel al heel erg snel door de mand valt, en zich na tien races al op de negende plek bevindt, en drie races voor het einde onderaan de lijst bungelt. Dit lijkt te correleren met de updates die het team heeft doorgevoerd, of beter gezegd, niet heeft doorgevoerd, in tegenstelling tot bijvoorbeeld AlphaTauri.

Puntenscores en -statistieken

Deze wijzigingen in de teamposities in dit genormaliseerde klassement, worden veroorzaakt door het statistisch verwijderen van de uitvalbeurten. Om dit duidelijker te maken zijn in Tabel 5 naast de officiële rangorde de werkelijk behaalde punten gezet, en in een laatste kolom de genormaliseerde puntenscores. De laatste zijn ook weer berekend door uitvalbeurten statistisch te elimineren uit de resultaten. De puntenscores hebben we ook ondergebracht in animaties, om het verloop van de resultaten beter zichtbaar te maken.

Allereerst is er Animatie 3 voor de werkelijk verworven punten tot nog toe. Op het eerste gezicht lijken er op deze manier vier groepen te zijn, namelijk Red Bull aan de top, een tweede groep met Ferrari en Mercedes, een derde met Aston Martin en McLaren, dan Alpine, op zichzelf staand, gevolgd door de rest.

Animatie 3. Cumulatieve puntenscores voor het WK voor constructeurs, van race tot race, F1 2023

De verschillen in de restgroep onderaan zijn op de gebruikte schaal misschien niet helemaal duidelijk, maar bestaat uit Williams, AlphaTauri, Alfa Romeo en Haas. Natuurlijk hebben we berekeningen uitgevoerd om de uitvalbeurten te neutraliseren, sterker nog, daar zijn de tabellen eerder in dit verhaal op gebaseerd. Animatie 4 laat het puntenscoreverloop zien voor de genormaliseerde waarden voor alle teams. Om de gevormde grafieken gemakkelijk met elkaar te kunnen vergelijken, is voor elke set dezelfde schaal gebruikt, d.w.z., dezelfde schaal voor alle tien teams en voor beide animaties.

Animatie 4. Cumulatieve, genormaliseerde puntenscores voor constructeurs, van race tot race, F1 2023

Het is in Animatie 4 zo klaar als een klontje dat Ferrari erg veel te lijden heeft gehad van haar uitvalbeurten. Het lijkt erop dat als het team het beter voor elkaar had gehad, Mercedes nu geen bedreiging voor de tweede plek voor de constructeurstitel zou zijn geweest, en niet verder zou zijn gekomen dan plek drie. Red Bull zou echter nog net iets verder hebben voorgestaan, zie ook Tabel 6, hogerop. Opvallend in deze tabel met verschillen, is zoals al gezegd, dat Ferrari er zonder uitvalbeurten heel wat rooskleuriger voorgestaan zou hebben, met dat gat naar Mercedes 35 punten in haar voordeel.

Red Bull zou nog een extra 23 punten voorgestaan hebben, door de uitvalbeurten en mindere prestaties van haar tweede coureur. Zoals ook al duidelijk werd uit de animaties, zou echter Alfa Romeo in dat geval op de laatste plek gestaan hebben. Tenslotte nog een interessante statistiek met gemiddelde puntenscores per raceweekend, zie Tabel 6. De eerste twee kolommen met cijfers geven de verhoudingen weer zoals al hierboven geschetst, maar maken de verschillen per race nog een hele stap duidelijker.

De laatste kolom kijkt alleen naar de races die ook uitgereden zijn door de teams, gebruikmakend van statistische extrapolatie. Daar zien we dat de volgorde zoals verwacht hetzelfde blijft als de actuele stand van zaken, zij het dat iedereen wat meer punten scoort per race dan het gemiddelde voor elke race. Let wel dat een deel van de berekende waarden in realiteit onmogelijk zijn, omdat dat puur een statistische extrapolatie is. De maximum te behalen score het afgelopen seizoen was namelijk gemiddeld 48,1 punten per race.

Haas blijft dan op de laatste plek, maar ook deze statistiek laat feitelijk zien hoe gewaagd Ferrari was aan Mercedes in 2023. De situatie in kolom 2 geeft de punten die elk team in principe elke race zou moeten kunnen halen, voor zover de puntentelling dat natuurlijk toelaat. Food for thought, zoals de Engelsen dat zo mooi zeggen. Het is wel duidelijk dat Red Bull met kop en schouders boven de rest uitstak, niet eens qua snelheid, maar door consistent aan de weg te timmeren, elke race weer, met een uitzonderlijke coureur als eerste man.

Wereldkampioenschap coureurs

Na deze teamcijfers is het tijd om aandacht te besteden aan puntenscores en gevolgen voor het algehele klassement voor de status van het wereldkampioenschap bij de coureurs, en waar zij staan in verhouding tot elkaar. Een overzicht van de eindstand van de puntenscores in het kampioenschap hebben we opgenomen in Tabel 7. Behalve de actuele, behaalde punten, hebben we hier ook een kolom aangemaakt met het puntenverschil van elke coureur tot de uiteindelijke wereldkampioen.

Op basis van de genormaliseerde eindtijden per race, is ook een nieuwe berekening gemaakt voor het virtueel behaalde of genormaliseerde aantal punten gedurende het seizoen. Deze zijn afgeleid van de genormaliseerde eindtijden per race zoals weergegeven in het eerste artikel, Tabel 1, met toevoeging van de genormaliseerde punten voor sprints en snelste rondes. Deze nieuwe scores zijn te vinden in Tabel 8. in een kolom naast de werkelijk behaalde posities. De werkwijze hiervoor was simpel, namelijk door op basis van de berekende tijden de nieuwe rangorde vast te stellen en daar de gebruikelijke punten aan toe te kennen, vermeerderd met punten voor snelste rondes en eventuele Sprints.

Verstappen had het feitelijk niet echt beter kunnen doen, anders dan alle races winnen, en het is echt uitzonderlijk dat onze statistieken en variantieanalyses niet meer punten bij hem tevoorschijn toveren. De verwachting is dat zowel Pérez als Lewis Hamilton het beter gedaan zouden hebben, net als Sainz, gezien hun DNFs of onverwachte gridstraffen, zoals veroorzaakt door bijvoorbeeld loszittende putdeksels in het geval van de Spanjaard. Sainz zou dan de vierde plek hebben behouden, en echt maar net achter Hamilton zijn geëindigd.

Het lijkt erop dat dit ten koste zou zijn gegaan van Fernando Alonso, wat gezien het verval in prestaties van Aston Martin vanaf ongeveer het midden van het seizoen niet echt verwonderlijk is. Verder is interessant om te zien dat Lando Norris net achter Sainz, maar voor Leclerc geëindigd zou zijn. Mijns inziens weerspiegelt dit de prestaties beter dan de werkelijkheid, en heeft geluk toch nog een grote bijdrage geleverd aan het werkelijke eindresultaat.

Ditzelfde resultaat wordt ook duidelijk zichtbaar als we de gemiddelde puntenopbrengsten per race bekijken voor onze deelnemers. Deze weerspiegelt logischerwijs de resultaten uit Tabel 8, zie Tabel 9 hiervoor. We hebben zowel een animatie gecreëerd voor de werkelijke puntenscores per race per coureur (Animatie 7), als voor de genormaliseerde kampioenschapspunten (Animatie 8) om makkelijker een visuele vergelijking te kunnen maken. Een muisklik op de Afspeel-button in de animatie laat het verloop van deze puntenscores zien. Het is eveneens mogelijk deze op het YouTube-kanaal van F1Maximaal af te spelen, net als nog een aantal andere animaties voor de liefhebbers onder onze lezers.

Animatie 7. Cumulatieve, actuele puntenscore, F1 2023

Overigens is het mogelijk de animatie op verschillende plekken te stoppen, of stil te zetten en dan verschillende standen te bekijken zonder de video verder af te spelen. Wel moet je dan steeds de lijst van eventuele gerelateerde video’s sluiten. Helaas laat YouTube niet toe om deze lijsten uit te sluiten van onze animatievideo's. Hopelijk krijgen we hier in de toekomst nog een fix voor.

Animatie 8. Cumulatieve puntenscore gebaseerd op racetijd, genormaliseerd voor DNF, DNS en gelapte ronden, F1 2023

Een punt van aandacht is de coureurs buiten de wereldkampioen zelf, omdat deze niet goed tot hun recht komen in de animaties voor alle coureurs, door het enorme verschil tussen Verstappen en de rest, met zijn meer dan dubbele puntenresultaat als nummer twee op de ranglijst. Daarom hebben we deze rijders nog eens apart uitgelicht, om beter te kunnen zien hoe zij zich verhouden tot elkaar in de gevechten om zoveel mogelijk punten te scoren voor hun teams en voor zichzelf. Deze beelden maken ook de groepen van coureurs (en teams) een stuk duidelijker.

Animatie 9. Cumulatieve, actuele puntenscore van coureurs exclusief P1, F1 2023

De eerste animatie van deze set is nummer negen, de gerealiseerde scores, en in een genormaliseerd scoreverloop is ook voorzien, zie Animatie 10. Als je deze laatste visualisatie bekijkt, wordt het duidelijk dat Sainz en Norris een stuk hoger op de ranglijst hadden moeten staan. Nog een opvallend feit is dat Leclerc dan behoorlijk lager had moeten scoren. Met name Sainz heeft inderdaad erg veel pech gehad in de laatste races. Tenslotte kunnen we ook nog vaststellen dat eigenlijk Logan Sargeant als hekkensluiter had moeten eindigen, en niet Nyck De Vries.

Animatie 10. Cumulatieve puntenscore gebaseerd op racetijd van coureurs buiten top zes, genormaliseerd voor DNF, DNS en gelapte ronden, F1 2023

Het werd in 2022 met elke race al duidelijker dat Verstappen in een klasse apart rijdt, en dit jaar was het klassenverschil zelfs nog veel en veel groter. Dit ondanks het feit dat zijn Mexicaanse teamgenoot relatief gezien het maar net beter wist te doen dan de rest van het veld. Na Red Bull zien we vervolgens een wat grotere groep van rijders, die het elkaar onderling niet makkelijk hebben gemaakt. Deze groep was ook groter dan ooit, met zes coureurs, te weten Hamilton, Leclerc, Alonso, Sainz, Norris en George Russell.

Vervolgens is er natuurlijk nog een groep die behoorlijk strijd leverde om elkaar de loef af te steken in een sectie daar weer achter, bestaande uit een groep van vier coureurs, namelijk Oscar Piastri, Pierre Gasly, Esteban Ocon, en Lance Stroll. Helemaal onderaan de ranglijst was het gevecht ook erg spannend, tussen met name Alexander Albon, Yuki Tsunoda, Valtteri Bottas, Zhou Guanyu, Kevin Magnussen, Nico Hülkenberg en natuurlijk Ricciardo en Lawson, al reden deze laatste twee slechts een zeer beperkt aantal races. Alleen Sargeant en De Vries deden puur mee als veldvulling, lijkt het.

Animatie 11. Actuele klassementsposities van het WK voor coureurs, per race, F1 2023

De strijd tussen de coureurs wordt nog veel duidelijker als we puur kijken naar de wisselende posities in de klassementslijst. Dit hebben we gevangen in Animatie 11 voor het echte klassement, en voor de genormaliseerde stand in Animatie 12. Let wel op dat door de verschillende types van vergelijkingen, de verschillende uitslagen op grond van genormaliseerde cijfers niet altijd dezelfde uitslag verschaffen, en dat zien we ook gebeuren in Animatie 12. Sainz zou bijvoorbeeld er niet in geslaagd zijn om een race te winnen volgens deze berekeningen gebruikt voor deze weergave, en uiteindelijk dus achter zijn teamgenoot zijn geëindigd.

Animatie 12. Genormaliseerde klassementsposities van het WK voor coureurs, per race, F1 2023

Nieuwe inzichten?

Wat iedereen al wist en zich dit jaar nog duidelijker heeft afgetekend dan in 2022, is dat Verstappen zich echt ontpopt heeft tot een coureur van de absolute buitencategorie, die consistent rijdt op elk circuit zonder de controle te verliezen over zijn bolide, zelfs in de moeilijkste omstandigheden. Natuurlijk helpt daarbij zijn heel goede auto, maar de werkelijke reden dat deze auto zo goed is, is dat deze op praktisch alle circuits goed kan meekomen. Verder ligt het namelijk aan de coureur, wat zijn teamgenoot duidelijk maakt door maar net sneller te zijn over een heel seizoen dan de rest van de competitie.

Achter Verstappen volgt een voor F1-begrippen heel grote groep van gelijken die allen feitelijk vechten voor de tweede plaats als je de uitvalbeurten en pech buiten beschouwing laat, namelijk Pérez, Hamilton, Leclerc, Sainz, Alonso, Norris en Russell. Dat zijn maar liefst zeven coureurs die strijden voor het vice-wereldkampioenschap op basis van hun genormaliseerde, dus voor DNS, DNF en pech gecorrigeerde prestaties. In onze genormaliseerde data wordt dat nog veel pijnlijker duidelijk dan in enige andere datamanipulatie die we tot nog toe uitgevoerd hebben.

Dit alles terwijl dit een zeer conservatieve aanpak is, een die rekening houdt met alle races, en voor al deze races correcties uitvoert waar nodig om het totaalbeeld aan te vullen. Sterker nog, als je het goed bekijkt, lijkt Verstappen zelfs nog verder met kop en schouder boven de rest uit te steken. Dit gebeurt bovendien terwijl de verschillen tussen de bolides steeds kleiner worden door budgetlimieten en ontwikkel- en testrestricties vanwege eindklasseringen in het constructeurskampioenschap, en sowieso al kleiner zijn dan ooit, mede door de bevriezing van motorspecificaties.

Al met al maakt dit de prestatie die Verstappen dit jaar heeft neergezet nog indrukwekkender. Als fans en toeschouwers hebben we in 2023 een zeer speciaal seizoen met een zeer speciale coureur mogen meemaken, waar we in de toekomst nog met ontzag en bewondering naar zullen terugkijken. En dat gaat zelfs gebeuren met de mensen die zich vorig jaar en deels dit jaar minder enthousiast of positief hebben uitgelaten over de competitie, en de dominantie van één enkele persoon.

Door: Wim G. Vandebilt