Column | Boontje komt om zijn loontje: sinds de aftrap was de val van Viaplay onvermijdelijk

Het regent al maandenlang negatieve berichten over de financiële situatie van Viaplay, dat sinds 2022 de Nederlandse uitzendrechten van de Formule 1 in handen heeft, en deze week kwam naar buiten dat het bedrijf financieel geherstructureerd wordt, met onder meer een claimemissie. Er wordt hard aan de noodbel getrokken, en Viaplay zal vanaf nu volledig in de overlevingsstand zitten. Opnieuw veel geld neerleggen voor uitzendrechten lijkt uitgesloten te zijn, en dat zal voor veel Nederlandse Formule 1-fans als een opluchting komen.

Jarenlang heeft Ziggo Sport de Formule 1-fans van beeld en commentaar voorzien, en ook daar waren natuurlijk dingen op aan te merken, maar Viaplay ging in 2021 opeens als een olifant in de porseleinkast tekeer en nam de boel vanaf 2022 over voor een gigantisch bedrag. Het is natuurlijk hun goed recht om meer geld neer te leggen voor de uitzendrechten - al bleek dat achteraf dus veel te veel te zijn - maar hierbij werd nauwelijks rekening gehouden met ervaren krachten bij het team van Ziggo of met de wensen van de fans.

Viaplay kan alleen nog maar in de overlevingsstand blijven

Na het bekendmaken van de kwartaalcijfers, en een akkoord met schuldeisers werd Viaplay ongenadig afgestraft op de beurs, met een daling van zo'n tachtig procent. Het Zweedse bedrijf is nu nog zo'n 42 miljoen euro waard. Dat was twee jaar geleden nog zo'n vier miljard euro, dus in twee jaar tijd is er zo'n 99 procent van de beurswaarde verdampt. Tegenover die beurswaarde van 42 miljoen euro staat een uitstaande schuld van zo'n 1,29 miljard euro. Het moge duidelijk zijn dat het dus financieel niet zo goed gaat.

In juni van dit jaar vertrok voormalig topman Anders Jensen bij Viaplay. Hij werd opgevolgd door Jørgen Madsen Lindemann. Lindemann heeft maar één prioriteit en dat is het afwenden van een faillissement. Doorgaans wordt de bezem erdoor gehaald als er een nieuwe CEO komt bij een bedrijf dat in financieel zwaar weer verkeert. Dat gebeurde ook, en dus volgde er een ontslagronde waarbij zo'n dertig procent van het personeel op straat werd gezet.

Staan de 2024-uitzendrechten nog op het spel?

Deze week maakte Viaplay het vertrek uit verschillende markten bekend, waaronder Polen en de Baltische landen, maar voorlopig houdt Viaplay vast aan Nederland, naast de Scandinavische landen. Dat zegt echter weinig over het beleid, want Viaplay heeft nu eenmaal zwaar geïnvesteerd in Nederland, en heeft nog de rechten voor het 2024-seizoen. Die rechten zijn volgens verschillende bronnen, waaronder sportmarketeer Chris Woerts, aangeboden aan alle mogelijke concurrenten, waaronder Ziggo, RTL, en Talpa. Deze partijen hebben niet toegehapt.

Dit betekent niet dat dit niet alsnog gaat gebeuren. Viaplay heeft niet bepaald goede kaarten in handen, en dus is het mogelijk dat andere partijen wederom benaderd worden met een lagere overnameprijs, want de kosten zullen bij Viaplay zoveel mogelijk gedrukt moeten worden. Als concurrent sta je echter niet te trappelen om Viaplay een reddingsboei toe te gooien, en daarnaast dringt de tijd ook om een goed team samen te stellen voor 2024. De enige partij die daar de mogelijkheden voor heeft is Ziggo, en dat geeft Ziggo veel macht in de onderhandelingen.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Een andere partij die mogelijk een rol kan gaan spelen is Vivendi. Vivendi is het Franse bedrijf achter Canal+, dat in juli twaalf procent van de aandelen van Viaplay overnam. Vivendi heeft een beurswaarde van 9 miljard euro, en betaalde in juli zo'n 50 miljoen euro voor de aandelen in Viaplay. Daarop heeft het Franse bedrijf tot nu toe dus flink verlies gemaakt, maar het legt dus wel al een link tussen een gigant als Canal+ en de Nederlandse Formule 1-rechten, en dat heeft het deze week opnieuw gedaan door voor een kapitaalinjectie te zorgen.

Winter is coming voor Viaplay

In de komende maanden zal het voor Viaplay niet makkelijker worden. Het Formule 1-seizoen zit erop, en in Nederland is het Scandinavische bedrijf zwaar afhankelijk van de koningsklasse van de autosport en dan specifiek van Max Verstappen. Veel abonnees zullen hun abonnement in de winter dus gaan opzeggen, en Viaplay heeft niet veel spek op de botten. Natuurlijk houdt het bedrijf al rekening met de winterslaap van de gemiddelde fan, maar met de recente nieuwsberichten, en de onzekerheid richting de toekomst is de kans groot dat nog meer abonnees de centen even op zak houden, en rond begin maart wel weer zien hoe ze het nieuwe seizoen benaderen.

Viaplay heeft een belangrijke les geleerd: in Nederland is de klant echt koning

De huidige situatie van Viaplay is duidelijk dus niet goed, maar hoe is het zo ver gekomen? Vooral door de kijker niet serieus te nemen. De Formule 1-kijkers waren tot en met 2021 gewend dat de races gewoon werden uitgezonden, en dat goede beeldkwaliteit een zekerheid was. De komst van Viaplay leverde streamingsdiensten op, wat al een hoop gedoe en onduidelijkheid opleverde voor veel kijkers. Slechts weken voor het 2022-seizoen hadden veel fans geen idee hoe ze de races zouden kunnen bekijken.

Die eerste indruk is cruciaal, en die was al niet goed, maar ook de tweede indruk was niet best. De beeldkwaliteit was in de openingsweekenden beneden alle peil. In Nederland is de gemiddelde internetverbinding behoorlijk goed, maar veel klachten werden na de openingsrace aan de kant gezet door een Viaplay-woordvoerder met de boodschap dat de beeldkwaliteit 'afhankelijk is van welk apparaat wordt gebruikt en van de beschikbare bandbreedte van de klant.'

Als er van de klant verwacht wordt dat je elke maand redelijk wat geld neerlegt om de Formule 1 te kunnen volgen, verwacht je in ieder geval kwaliteit. Als het technisch dan niet op orde is, en de ontelbare gedupeerden te horen krijgen dat het aan hun internetverbinding ligt, is het geduld snel op. Mocht je het als kijker toch volgehouden hebben in de openingsmaanden, kreeg je daarna de ene na de andere prijsverhoging aan je broek.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Tel daarbij op dat er in de vorm van F1TV een goedkoper alternatief was met betere beeldkwaliteit, en dan is het geen wonder dat Viaplay geen succes is geworden. Bij Viaplay is het daarnaast ook nog eens niet mogelijk om een sessie langer dan 48 uur terug te kijken, terwijl dit bij F1TV geen enkel probleem is, en je zo in de winter rustig nog eens een race opnieuw kan bekijken.

Team van Ziggo grotendeels buitenspel gezet

Olav Mol: you hate him or you love him, maar niemand kan ontkennen dat hij een van de meest ervaren Formule 1-commentatoren wereldwijd is en was. De beste man heeft dertig jaar ervaring, en in het verleden heeft Sport1 ook een poging gedaan om het zonder Olav Mol te doen. Dat bleek geen succes met Ronald van Dam, en dus mocht Mol al snel zijn oude plekje weer innemen. In die zin had Viaplay misschien beter kunnen nadenken voordat iemand als Mol zonder pardon aan de kant werd gezet.

Maar oké, een nieuwe partij kan er natuurlijk voor kiezen om nieuw talent in te zetten. Er zijn in Nederland meer dan voldoende jonge en getalenteerde commentatoren, dus wat dat betreft viel er ook wat te zeggen voor andere opties. Viaplay kwam echter met een tweetal commentatoren op de proppen waar ik weinig positieve reacties op heb kunnen ontdekken. In plaats van je verlies te nemen en te redden wat er te redden valt, heeft Viaplay het schip nu nagenoeg laten zinken zonder in te grijpen.

Niet alleen de commentatoren zullen de populariteitsprijs niet snel winnen, ook qua analisten zijn er bijzondere keuzes gemaakt. Robert Doornbos moest tot zijn verbazing ondervinden dat hij blijkbaar geen serieuze optie was, en dus werd zijn grote vriend Christijan Albers opgetrommeld. Met enig marktonderzoek had Viaplay kunnen ontdekken dat de komst van Albers geen populaire zet zou zijn.

Natuurlijk zijn er ook positieve punten bij Viaplay. Zo is Ho-Pin Tung bijvoorbeeld een welkome aanvulling op het team, en komt Tom Coronel veel beter tot zijn recht bij Viaplay dan bij Ziggo. Die oogst is echter wel heel mager als je dat afzet tegen de minpunten, en dat is dan ook duidelijk te merken in de eindconclusie. Viaplay heeft letterlijk en figuurlijk de hoofdprijs betaald om aan zet te komen in de Nederlandse markt, en na het niet serieus nemen van de klanten is dat niet meer dan terecht te noemen.