De bijzondere trend binnen F1-teams die het vertrek van Steiner blootlegt

Haas heeft recentelijk teambaas Günther Steiner de deur gewezen. De initiële reactie op dit nieuws was vooral gericht op de commerciële belangen van eigenaar Liberty Media, die met Steiner een ware ster voor Netflix' Drive to Survive had. Sportief gezien heeft het vertrek van de oprechte Italiaan (geboren nabij de Oostenrijkse grens in Tirol) niet alleen serieuze implicaties voor Haas, maar legt het ook nog eens een trend in de sport bloot die redelijk verontrustend genoemd kan worden.

Het nieuws kwam als een verrassing, zowel voor de Formule 1-fans als voor Steiner zelf. Hij gaf immers aan dat hij niet eens fatsoenlijk afscheid heeft kunnen nemen van zijn team en gedurende de feestdagen een telefoontje kreeg van eigenaar Gene Haas, die naar eigen zeggen er geen plezier meer in had dat zijn renstal altijd maar achteraan rijdt. Blijkbaar had hij het idee dat Steiner een significante rol speelde in dit gegeven, al blijft dat natuurlijk nog maar de vraag.

Steiner is namelijk de man die het Haas-team eigenhandig opgebouwd heeft, in gesprek is gegaan met de FIA over een intrede, voormalige ingenieurs van Jaguar gestrikt heeft om het team op te bouwen en in essentie verantwoordelijkheid draagt voor het bestaan van de gehele organisatie. De moeite die bijvoorbeeld een Andretti heeft met het überhaupt toetreden tot de sport (het zijn natuurlijk wel andere tijden) geeft aan hoe knap dat eigenlijk is.

Steiner heeft ervaring, technische kennis en de politieke draagkracht om zich staande te houden in een sport waarin alle drie deze factoren bijzonder belangrijk zijn. Daarom is het beslist verrassend te noemen dat Haas ervoor gekozen heeft om met een andere teambaas door te gaan en Steiner los te laten. Mijns inziens is dit voor het team dan ook zeker niet per definitie de juiste keuze. Ja, daarin neem ik ook mee dat het team al jaren niet echt meekomt met de rest van de grid.

Haas' constante tegenvallen

De verklaring hiervoor is redelijk gemakkelijk te vinden. Toegegeven, ik ben niet de man die elk seizoen weer meer dan honderd miljoen euro investeert in de ontwikkeling van een bolide die volle seconden tekort komt ten opzichte van de top van het veld. Desalniettemin mag Gene niet klagen. De Haas-naam is inmiddels niet meer weg te denken uit de industrie, en in eerste instantie ging het de Amerikaan natuurlijk om het vergaren van meer naamsbekendheid.

Waarom Haas ondanks een budgetplafond nog steeds niet meedraait? Dit ligt deels aan het niet effectief inzetten van het budget, maar ook deels aan de concurrentie. Waar tegenstanders namelijk structureel investeren in infrastructuur blijft het Amerikaanse team veelal afhankelijk van Ferrari, waar het veel onderdelen van overneemt op jaarbasis, en Dallara, wat het chassis van het team bouwt. Met andere woorden: kortetermijndenken overheerst.

De kennis en kunde bij partners neerleggen, zodat je zelf die investeringen niet hoeft te doen, is een makkelijke strategie. Wanneer je een beginnend team snel op niveau wil krijgen is dit gedachtegoed dan ook zeer begrijpelijk. Wil je echter doorgroeien naar een onafhankelijke speler die óók kan scoren wanneer Ferrari een zwak jaar heeft, bijvoorbeeld, dan zul je op een gegeven moment een stap moeten zetten en ook de infrastructuur van je renstal moeten vernieuwen. Dat daar nooit financiële ruimte voor geweest is, is Steiner lastig te verwijten.

De moraal van het verhaal voor Haas zelf is dus dat ze afscheid nemen van een sterkhouder binnen het team, daar eigenlijk geen vervanger voor hebben die op papier hetzelfde kan brengen en dat ze daarmee dus een stap achteruit lijken te zetten. Dat kan het team absoluut niet gebruiken. Overigens kun je Gene's gedachtenpatroon goed volgen: eerst was het het exorbitante uitgavepatroon van de topteams, toen waren het twee onervaren coureurs. Nu moet het dus wel iets anders zijn. In zijn ogen is dat Steiner.

Een grid vol nieuwe teambazen

Het vertrek van een ervaren teambaas is geen unicum binnen de sport - al helemaal de afgelopen jaren niet. Christian Horner is met 18 jaar de langstzittende teambaas van de sport, gevolgd door Toto Wolff (10 jaar). Op plek drie vinden we Aston Martins Mike Crack, een man die zich in 2022 pas bij het team voegde. Met andere woorden: de andere teams hebben een teambaas die één jaar of minder actief is in deze rol. Dat is zacht gezegd vreemd te noemen. In een rol als teambaas moet je over de gehele breedte van de sport je team kunnen dragen, en ervaring helpt hierin ontzettend mee.

Andrea Stella (McLaren), James Vowles (Williams), Frédéric Vasseur (Ferrari) en Alessandro Bravi (Alfa Romeo) zitten slechts een jaar op hun plek. Wel kennen we namen (Vowles, Vasseur) van eerdere rollen binnen de sport, een verzachtende factor. Bruno Famin (Alpine), Laurent Mekies (AlphaTauri) en Ayao Komatsu (de nieuwe teambaas van Haas) hebben minder dan een jaar ervaring. Het lijkt of teams sinds de reglementswijziging en de introductie van het budgetplafond minder vertrouwen in het management hebben, maar hoe komt dat?

Waarom er meer naar teambazen gekeken wordt dan voorheen

In de eerste plaats zal het komen omdat in de F1 resultaten nogal snel tegenvallen. Op een grid met 20 coureurs scoort de helft 's weekends nu eenmaal geen punten. Dat betekent dat de kans reëel is dat een renstal gedurende een weekend geen punten scoort. Dit wordt gezien als iets negatiefs, maar met vier teams (Red Bull Racing, Mercedes, McLaren, Ferrari) die eigenlijk altijd die eerste acht plekken wel bezetten, wordt het nagenoeg onmogelijk om punten te scoren wanneer er niets geks gebeurt. Daar worden de teambazen wellicht meer op afgerekend dan verdiend is.

Laten we nog wel enige nuance aanbrengen: het vertrek van Franz Tost is te verklaren. Die zat tegen zijn pensioenleeftijd aan en gaf het stokje graag door. Alfa Romeo verloor haar teambaas aan Ferrari, dat op haar beurt teambaas Mattia Binotto bedankt heeft voor zijn teambaasdiensten vanwege tegenvallende operationele activiteiten. Dat mannen als Otmar Szafnauer, James Key (weggestuurd bij McLaren ondanks een enorm technisch vermogen) en Jost Capito in de sport overbodig geworden zijn, blijft mij een raadsel. Stuk voor stuk kundige heren die elk team van de huidige grid zou kunnen gebruiken.

Sinds de introductie van het budgetplafond kan er niet eindeloos veel geld uitgegeven worden. Seconden konden voorheen verklaard worden door een verschil in uitgavenpatronen. Dat kan inmiddels niet meer. Eigenaren en bestuursleden gaan daardoor op zoek naar andere verklaringen, en komen dan sneller op het team, de teamstructuur of de teamleiding uit. Maar de F1 is een sport waarin faciliteiten, organisatorisch vermogen en andere variabelen zoals een kundige ontwerper nog steeds een grote rol spelen. Dat Steiner de dupe geworden is van een ogenschijnlijk archaïsche gedachtegang is dan ook vooral voor de man zelf erg zonde, maar ook zeker deels te wijten aan een complexe trend - een trend die in de toekomst enkele van de nieuwkomers in de sport zomaar weer de kop zou kunnen kosten.