Zo erg als Hamilton het doet lijken is het niet, maar Mercedes ging in Nederland in de fout

Lewis Hamilton was woedend toen Mercedes hem in de slotfase van de Grand Prix van Nederland op de mediumband liet staan. Bij de herstart werd hij door Max Verstappen meteen verschalkt, en ook teamgenoot George Russell en Charles Leclerc wisten de Engelsman te pakken. Hamilton zakte van P1 naar P4, maar kreeg van zijn renstal wel de mogelijkheid om voor de zege te vechten. Wat als Mercedes hem wél binnen had gehaald? Was de overwinning dan überhaupt mogelijk geweest? Is de kritiek van Hamilton op zijn team terecht? F1Maximaal.nl duikt in deze vraagstukken.

Mercedes besloot haar strategie te splitten in de slotfase van de Dutch Grand Prix. Zodra duidelijk werd dat er een safety car het circuit op zou rijden, besloot Red Bull Racing Verstappen binnen te halen. Hij reed voorop, en het was dus aan Mercedes om erop te reageren. In eerste instantie deden ze dit niet, met Hamilton én Russell die voor Verstappen lagen toen hij het asfalt weer opkwam. Later haalden ze Russell wél binnen, Hamilton niet. Hier duikt de eerste vraag al op - hoe werd besloten welke van de twee coureurs binnengehaald werd? Daar komen we later op terug.

Hamilton blijft buiten

Hamilton werd bevolen om buiten te blijven en werd bij de herstart al gepasseerd door Verstappen, ondanks dat Mercedes niet eens zoveel inleverde qua bandenleven. Hamiltons mediums waren relatief nieuw, en in dat opzicht is de keuze om buiten te blijven van Mercedes helemaal zo vreemd niet. Hamilton kon op de mediums echter totaal geen weerstand bieden tegenover Verstappen op nieuwe softs, het deed zelfs een beetje denken aan Abu Dhabi 2021. Had Hamilton een pitstop gemaakt, had hij dan kans gemaakt?

We analyseren het vraagstuk aan de hand van verschillen in rondetijden gedurende de race. Inhaalacties waren er beperkt op Circuit Zandvoort, en dat kwam vooral vanwege het feit dat er slechts één locatie was, bocht 1, waar die acties goed geplaatst konden worden. Om op het lange rechte stuk bij start-finish een actie te kunnen plaatsen had de achterliggende coureur een bepaalde mate van overspeed nodig, meer snelheid dan de directe concurrent. We willen dit cruciale stukje informatie verkrijgen omdat het aangeeft of Verstappen Hamilton had kunnen aanvallen, was Hamilton naar de softs gewisseld, op P2 het circuit op gekomen en Verstappen bij de herstart gepasseerd. Dat was immers de enige manier waarop Hamilton mét een pitstop voor de zege had gestreden.

Verstappen vs. Russell en Pérez vs. Sainz

Een voorbeeld van een zeer gemakkelijke inhaalpoging vinden we terug bij Verstappen en Russell, ongeveer halverwege de race. Verstappen was van de softs naar de mediums gewisseld, en Russell reed op oude mediums. Het paceverschil was groot genoeg voor Verstappen om moeiteloos als eerste de Tarzanbocht in te gaan, aan de helft van het rechte stuk had hij min of meer al voldoende gehad. In de ronden voorafgaand aan deze inhaalpoging, ronden 20 tot en met 27, klokte Verstappen gemiddeld een 1:16.057. Russell reed in deze ronden gemiddeld een 1:16.772. De werkelijke ronde dat Verstappen de inhaalactie plaatste, was het verschil ook zo'n zeven tienden. Met andere woorden: met zeven tienden meer dan je concurrent kom je er in Zandvoort in principe langs.

Hebben we een voorbeeld van een coureur die níét langs een rivaal kwam op Zandvoort? Ja, dat hebben we zeker. Sergio Pérez kreeg het tegen het einde van de wedstrijd aan de stok met Carlos Sainz, die wel trager was, maar niet traag genoeg voor Pérez om aan het einde van het rechte stuk een succesvolle inhaalpoging te wagen. Gemiddelde rondetijden zijn hier lastig te gebruiken omdat Pérez vrijwel de hele tijd achter de Spanjaard zat, gezien de safety car ze samen had gedrukt. Wel kunnen we kijken naar de ronden waarin Pérez het meeste inliep op de Ferrari.

Vanaf het einde van de safety car tot aan het einde van de race waren er drie ronden waarin Pérez aanzienlijk veel sneller was dan Sainz: ronden 63, 66 en 69. Het voordeel was in deze ronden respectievelijk 0,239s, 0,138s en ook met een voordeel van 0,250s kwam de Mexicaan er niet langs. Ook dit is nuttige informatie, want het vertelt ons dat een kwart van een seconde dus nét niet voldoende was om erlangs te komen. Ergens daar tussenin zit dus een punt waarop het mogelijk wordt om een inhaalactie te maken, en aan het voorbeeld van Pérez te zien ligt dit punt dichterbij 0,250s dan bij die zeven tienden die Verstappen had bij Russell. De inhaalactie van de regerend wereldkampioen was namelijk ook wel dodelijk eenvoudig, terwijl het tussen Pérez en Sainz nauwelijks iets scheelde of de Red Bull-rijder was het wel gelukt.

Hoe zat het met de pace van Mercedes op softs?

We hebben nu een schatting van hoeveel sneller een coureur moest zijn om tijdens de Grand Prix van Nederland een succesvolle inhaalpoging te doen. Hoe zat het met de pace van Mercedes op de softs in die slotfase? En met die van Verstappen? In de laatste ronden van de wedstrijd stonden Russell en Verstappen op even nieuwe softs. Zodra Russell langs Hamilton was, reden Verstappen en Russell vrijuit. De rondetijden van de twee jongelingen lagen niet ver van elkaar vandaan. Het grootste gat tussen de twee, in het voordeel van Verstappen, kwam in ronde 69. Verstappen was die ronde 0,365s sneller dan Russell.

Waarom deze tijd relevant is voor de vraag of Hamilton Verstappen van zich af had kunnen houden, is omdat Russell en Hamilton in Zandvoort nagenoeg even sterk waren. Toen beide Mercedessen overstapten op de hards, wisselden ze de snelste raceronde af. Het is dus redelijk om aan te nemen dat Hamilton min of meer dezelfde rondetijden gereden zou hebben als Russell in die slotfase van de race. Was het Hamilton gelukt om Verstappen te passeren - en dat is al een grote aanname, had Verstappen dan terug kunnen slaan?

Voor Pérez was een kwart van een seconde niet voldoende voordeel om Sainz het nakijken te geven. Wel zagen we dat het heel erg spannend was en dat Pérez slechts enkele meters miste voor een succesvolle actie. Tel er een tiende bij op en het was in ieder geval mogelijk geweest om de bolide er volledig naast te zetten. Reken er dus maar op dat dat ook Verstappen gelukt was, was het Hamilton die na de safety car-herstart het voortouw nam, na naar softs gewisseld te zijn. Zeker als men de data van de auto van de Mercedes-coureur meeneemt. 'Hamilton draaide voor de herstart aan de verkeerde knoppen, waardoor zijn motor in de verkeerde stand stond', schrijft Mark Hughes bij The Race. 'Hij had een stuk minder vermogen, waardoor Verstappen hem heel makkelijk kon passeren.'

Is Hamiltons woede terecht?

Het ziet er dus niet naar uit dat Mercedes haar baanpositie uit had kunnen buiten, hadden ze die baanpositie verkregen met Hamilton. De Red Bull was in de handen van de Nederlander simpelweg sneller dan de Mercedes, en realistisch gezien was een zege voor Hamilton dan ook een lastig verhaal geworden. Nu we dit weten, kunnen we ook accuraat concluderen of het Mercedes was dat de fout inging in de Nederlandse badplaats, of dat Hamilton onterecht chagrijnig was nadat het podium hem ontnomen werd.

Verdedigen op de mediums was een onbegonnen zaak, dat is wel gebleken. Verdedigen op de softs was zelfs al een zware opgave geworden, naast het feit dat hij de herstart vanaf P2 had moeten beginnen, had Mercedes besloten hem wél binnen te halen. Met andere woorden: de meest voor de hand liggende conclusie is dat meer dan P2 er voor Hamilton gewoon niet in zat. Mercedes had Hamilton dus een pitstop moeten laten maken en een dubbel podium moeten pakken.

Waarom Russell uiteindelijk wel een pitstop maakte en Hamilton niet? Alleen Toto Wolff weet het, maar wellicht dat Russells plek in het coureursklassement, boven Hamilton, ermee te maken heeft. Hoe je het ook wendt of keert, Mercedes had een dubbelpodium binnen moeten slepen, maar gaat met een P2 en P4 naar huis. Praktisch gezien heeft de actie van de Duitse renstal ze dus drie punten gekost, en een geïrriteerde coureur opgeleverd. Al met al niet de ramp die Hamilton ervan maakte via de boordradio, maar zijn frustratie is begrijpelijk. Verstappen was op de zachte band al sneller dan Mercedes op de zachte band, en naar alle waarschijnlijkheid had Hamilton nooit voldoende snelheid gehad op de mediums om de race uit te rijden in P1. De verhitte houding van Hamilton richting Mercedes is wat overdreven, maar terecht. Al helemaal omdat het gat naar teamgenoot Russell na Zandvoort alleen nog maar groter geworden is.