Analyse | De verwachte bandenchaos in Bakoe speelt Red Bull alleen maar in de kaart

Volgende week vindt de zevende sprintrace in de historie van de Formule 1 plaats, en voor het eerst wordt de sprintrace voorafgegaan door een aparte kwalificatiesessie. Het laatste kwalificatie-experiment in de Formule 1 leverde in 2016 in Australië nog een complete chaos op, en de kans is groot dat dit seizoen hetzelfde gaat gebeuren. Het nieuwe format en het schaakspel dat het met zich meebrengt spelen volgens onze analyse Red Bull alleen maar in de kaart, maar het biedt ook kansen op gehaaide plannetjes van achterhoedeteams.

Normaal gesproken worden de teams in een Grand Prix-weekend voorzien van dertien sets Pirelli-banden, maar als er een sprintrace plaatsvindt op de zaterdag wordt dat aantal teruggebracht tot twaalf. Van deze twaalf sets banden zijn de helft zachte C5-banden, en daarnaast krijgen de coureurs vier sets C4-banden en twee sets van het hardere C3-rubber. In 2021 en 2022 vond de kwalificatie voor de sprintrace op vrijdag plaats, na afloop van de eerste vrije training. Op zaterdag stond nog een tweede vrije training op het programma voor de start van de sprintrace. De uitslag van de sprintrace diende meteen als startopstelling voor de Grand Prix op zondag.

Twee vliegen in één klap met formatwijziging

De tweede vrije training in het sprintraceweekend was voor veel coureurs en teams een doorn in het oog. Aangezien de auto's sinds de vrijdagavond in parc fermé waren, mocht er niks essentieels veranderd worden aan de afstelling op de zaterdag, met als gevolg dat coureurs niet veel meer opties zagen dan het simuleren van een long run. Daarnaast waren coureurs in de sprintraces veelal erg voorzichtig, omdat ze wisten dat de uitslag van die race de startopstelling voor de Grand Prix bepaalde. Er was dus niet veel te winnen, maar wel veel te verliezen.

De FIA probeerde in de afgelopen weken twee vliegen in één klap te vangen, door het weekendformat aan te passen. De kwalificatie op de vrijdag bepaalt nu de startopstelling voor de zondagsrace, terwijl de zaterdag volledig in het teken van de sprintrace staat, met eerst een losstaande kwalificatie en later op de dag de sprintrace zelf. De exacte details zijn een week voor de Grand Prix nog altijd niet bevestigd, maar volgens Motorsport.com gaan we een ingekorte versie van de kwalificatie zien, met vermoedelijk sessies van twaalf, tien en acht minuten, in plaats van de achttien, vijftien en twaalf minuten die we in een normale kwalificatiesessie zien.

Tekort aan Pirelli-rubber

Deze ingekorte kwalificatiedelen kunnen totale chaos op gaan leveren. De teams hebben een set banden minder dan in een normaal raceweekend het geval is, maar zullen nu met die sets banden twee races én twee kwalificatiesessies moeten doorkomen. De teams gebruiken in de eerste vrije training normaal al twee sets banden, en in de normale kwalificatiesessie op de vrijdagavond gebruikt een coureur die Q3 haalt ook al snel vijf sets banden. Op zaterdag zijn voor drie kwalificatiedelen voor de sprintrace nog eens drie sets banden nodig, en dan beperken we ons zelfs tot één set banden voor Q1 en Q2, een luxe die niet iedereen heeft. In de sprintrace heb je nog een extra set banden nodig. In de Grand Prix zelf wil je minimaal twee verse sets banden beschikbaar hebben, en met de grote kans op een safetycar in Bakoe het liefste drie.

De optelsom leert ons dan dat je op een totaal van dertien of veertien sets Pirelli-banden uitkomt, zelfs als je in de kwalificatie voor de sprintrace maar één set banden per sessie inzet. Met een beschikbaar aantal van twaalf sets banden kom je als team dus niet lekker uit. De vraag is nu dus hoe de teams dit gaan oplossen. Volgens Pirelli zelf moeten de teams in de eerste training twee sets banden gebruiken, en na de sessie hier één set van inleveren. Het is voor de teams dus een optie om die tweede set banden niet of nauwelijks te belasten, om zo een set uit te sparen. Het probleem is echter dat de auto's na de vrijdagkwalificatie in parc fermé zijn, dus als team heb je enkel deze ene training om je afstelling te optimaliseren. Niet bepaald ideaal dan om je programma tot één set banden te beperken.

Tekst gaat verder onder de afbeelding.

Wat de teams waarschijnlijk wel gaan doen, is het inzetten van de hardere banden. Zes sets zachte banden is nogal magertjes met zes kwalificatiedelen én twee races, dus de teams die hopen Q3 in beide kwalificatiesessies te halen zullen deze zachte banden nog niet willen inzetten. De langzamere teams gaan waarschijnlijk twee sets zachte banden in elk van de Q1-sessies inzetten, dus ook zij zullen zuinig zijn met de banden met rode markeringen.

Omdat de teams wel twee runs zullen willen doen in die eerste vrije training, moeten ze dus op zoek naar een andere manier om banden te sparen, en de eerste kans die zich aanbiedt is de kwalificatie voor de Grand Prix zelf. We mogen op vrijdag in de namiddag een spel verwachten waarbij de teams risico's gaan nemen om een set banden te besparen in Q1 en Q2. Dit levert een extra voordeel op voor het dominante Red Bull Racing, dat dit makkelijker voor elkaar zal krijgen dan bijvoorbeeld Aston Martin, Ferrari, Mercedes of Alpine. Deze teams houden rekening met het halen van Q3, maar zullen in principe geen vijf sets banden willen inzetten. Dat betekent dat dit soort teams met name in Q1 zullen gaan gokken met een enkele poging of een run op gebruikte banden. Het gevolg is dus dat er een grotere kans is dat iemand misgokt en we al in Q1 of Q2 verrassingen gaan zien.

Sprintkwalificatie wordt een schaakspel

De grootste chaos mag echter verwacht worden in de kwalificatie voor de sprintrace. De ingekorte kwalificatiedelen in combinatie met het tekort aan bandensets maakt het voor de teams erg verleidelijk om hier in de spaarstand te gaan, zeker als je in acht neemt dat er minder op het spel staat nu de sprintrace losstaat van de Grand Prix. Een eventuele miscalculatie is in de sprintkwalificatie dus het minst kostbaar. De topteams zullen dit dus als het ideale moment zien om te gaan gokken. Dat kan door één set banden per kwalificatiedeel te gebruiken, maar een topteam als Red Bull zal ook overwegen om een set banden uit te sparen door bijvoorbeeld in Q1 te rijden op gebruikte banden uit de vrijdagkwalificatie.

Het resultaat is dus dat elk team zijn eigen strategische plan gaat uitvoeren, waarbij je meer opties hebt als je sneller bent. De kans is dus groot dat Red Bull meer banden kan sparen op de vrijdag en de zaterdag dan bij de concurrenten het geval is. Als de constructeurskampioen het handig uitspeelt, kan het de zondagsrace dus met een extra voordeel aanvangen. Red Bull is sowieso al lastig te verslaan in 2023, maar als het de race begint met meer opties dan de rest, kan het eigenlijk overal op reageren, terwijl de andere teams voor de Grand Prix al moeten inzetten op een eerder vastgesteld plan.

Het gevaar van de rode vlag

De kortere sessies in de sprintkwalificatie zullen de teams er zoals gezegd toe verleiden om slechts één set banden per sessie in te zetten. Als de coureurs ervoor kiezen om hun enige poging laat in de sessie te doen, kan een rodevlagsituatie roet in het eten gooien. Het gripniveau zal snel verbeteren op het stratencircuit in Bakoe, dus je wil niet te vroeg je rondetijd neerzetten, maar je wil ook niet op het laatste moment aan je enige ronde bezig zijn als er opeens met een rode vlag gezwaaid kan worden. Zeker in Bakoe is de kans op die rode vlag reëel.

In het laatste kwalificatiedeel, dat waarschijnlijk dus slechts acht minuten duurt, hebben de coureurs zelfs geen andere keuze dan het inzetten van één set banden. De snelste rondetijd uit 2022, neergezet door Charles Leclerc, was ruim 1 minuut en 41 seconden. Dit betekent dat een out lap, de snelle ronde en een in lap al meer dan vijf minuten vergen van de deelnemers, en hierbij is nog geen rekening ermee gehouden dat een out lap of een in lap natuurlijk veel langer duurt dan een snelle ronde. Als er vlak voor het einde van Q3 met de rode vlag gezwaaid wordt, kunnen we dus in theorie zelfs een scenario meemaken waarin niemand een rondetijd heeft neergezet.

In de races zelf zullen de teams uiteindelijk de rekening gepresenteerd krijgen van hoe goed het op de vrijdag en de zaterdag gelukt is om verse sets banden achter de hand te houden. De teams zullen de races ingaan met een vooropgesteld plan qua banden, en dat kan ook in de sprintrace weer bijzondere situaties opleveren. In de sprintrace gebruiken teams normaal één set banden, maar het is mogelijk dat een team onverwachts toch een pitstop moet maken, na bijvoorbeeld een lekke band. Omdat de teams het zich niet kunnen veroorloven om een extra set banden te gebruiken, valt het niet uit te sluiten dat teams hun coureur ofwel niet meer naar buiten sturen, ofwel op behoorlijk oude banden. De uitslag van de sprintrace bepaalt nu niet meer de startopstelling voor zondag, dus als een coureur tot een pitstop gedwongen wordt, valt er vermoedelijk weinig meer te halen, met dus mogelijk opzettelijke uitvalbeurten als gevolg. De bandenkrapte zorgt er op de zondag waarschijnlijk voor dat teams minder strategische opties overhouden.

Meer chaos later in het seizoen?

In Bakoe worden de teams nog enigszins gespaard doordat de bandenslijtage vaak laag is in de Grand Prix van Azerbeidzjan. Het is volgende week dus makkelijker voor de teams om minder banden te gebruiken, maar later in het seizoen volgen nog vijf andere sprintraces, in Oostenrijk, België, Qatar, Brazilië en op het Circuit of the Americas in de Verenigde Staten. Vooral in Oostenrijk, Brazilië en de Verenigde Staten hebben we gezien dat de bandenslijtage behoorlijk hoog kan uitvallen, waardoor het voor de teams alleen maar ingewikkelder gaat worden om het te redden met twaalf sets banden.

Een middenveldteam kan proberen te profiteren van de situatie in zo'n weekend door de sprintrace op te offeren en slechts één set banden te gebruiken voor zowel de kwalificatie als de race. Zo'n keuze kan een enorm bandenvoordeel opleveren voor de vrijdagkwalificatie en de Grand Prix op zondag, en door out of the box te denken kan een team zo proberen snellere teams te verschalken in de race waar het gros van de punten te verdienen valt.

Daarnaast zijn gevaarlijke situaties ook niet uit te sluiten. In 2021 kwam de race van Max Verstappen nog tot een abrupt einde nadat zijn band explodeerde in de slotfase van de Grand Prix van Azerbeidzjan. Nu de teams haast gedwongen worden om de grenzen van de levensduur van het Pirelli-rubber op te zoeken, is de kans op dit soort situaties alleen maar gegroeid. Ironisch genoeg zou juist zo'n situatie een gigantisch voordeel kunnen opleveren voor het achter de hand houden van vers rubber. Als er een late rodevlagsituatie is, kan een setje verse zachte banden heel veel winst opleveren tegenover coureurs die geen andere keuze hebben dan het hervatten van de race op versleten banden.

Door: Mark Hanselman (Twitter: @MarkHanselmanF1)