Waarom mocht met goksite geaffilieerde Verstappen-criticaster Herbert überhaupt een dubbelrol vertolken?

De FIA heeft Johnny Herbert uit zijn functie als steward ontheven, en dat roept een vervelende vraag op: waarom mocht hij überhaupt een dubbelrol vertolken als Formule 1-analist en steward? Jarenlang combineerde Herbert zijn functie als Formule 1-steward met een carrière als kenner bij Sky Sports, waar hij ongefilterd zijn mening kon geven over wat er op het asfalt plaatsvond. Een schijn van belangenverstrengeling, hoewel voorheen niet bijzonder duidelijk, hing hier al wel een tijdje overheen. Toch heeft de FIA nu pas ingegrepen. Is dit nalatigheid en een passief beleid van het motorsportorgaan?

Het is op zijn minst merkwaardig te noemen dat Herbert nu pas op het matje geroepen wordt omtrent dit vraagstuk. De primaire eigenschap van een scheidsrechter zou onafhankelijkheid moeten zijn. Denk maar eens aan hoe het er aan toe gaat bij rugby, tennis of voetbal. In elke andere topsport zou het onacceptabel zijn wanneer een scheidsrechter zich publiekelijk uitlaat, buiten diens functie om, over het gedrag van een van de deelnemers van de sport.

Een mooi voorbeeld van hoe dit wel gecombineerd kan worden zie je bij Bas Nijhuis, een Nederlandse voetbalscheidsrechter die regelmatig aanschuift bij talkshows om diepgaande inzichten te bieden in zijn baan en keuzes van de arbitrage bij wedstrijden. Waarom werkt het bij Nijhuis wel? Nijhuis baseert analyses op basis van objectieve interpretaties van spelsituaties, zonder zich te richten op de spelers die de overtredingen begaan. Hij legt uit waarom een bepaalde beslissing klopt of niet, zonder het persoonlijk te maken.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Herbert heeft daarentegen in de internationale media regelmatig uitspraken gedaan over individuele coureurs en rijgedrag, zo ook bij bijvoorbeeld Max Verstappen. Als je vervolgens de macht hebt om diegene ook nog eens te straffen wanneer de betreffende coureur op het circuit in de fout gaat, lijkt het alsof een persoon de teneur rondom een coureur kan beïnvloeden, en zo invloed uit kan oefenen op de sport en het eindresultaat. Dat kan natuurlijk sowieso, maar in zo'n scenario is het dan duidelijker op één persoon gericht.

Dat dit tot nu toe toegestaan is, ondermijnt de geloofwaardigheid van de sport. Toch was dit jarenlang de norm in de Formule 1. Herbert werkte jarenlang als analist bij Sky en was voor het Britse medium zeker niet altijd terughoudend in het uiten van zijn mening. Hij gaf door de jaren heen openbaar aan achter welke coureurs hij wel stond, wie hij vond uitblinken en van wie hij maar weinig goede indrukken kreeg. Dit is op zich geen probleem wanneer hij niet ook een officiële FIA-functie zou bekleden. Dat dit tot op heden geen alarmbellen af heeft laten gaan binnen de FIA is merkwaardig.

Op vrijwillige basis steward zijn bij de FIA

Het argument van de FIA om Herbert weg te sturen was omdat zij het bovenstaande dilemma in de praktijk tot uiting zagen komen. Het is dus volledig terecht dat hij weggestuurd is, maar waarom nu pas? Dit probleem had al veel eerder aangepakt moeten worden. De FIA staat er uiteraard niet om bekend dat het consistent en met snelheid optreedt, dus in dat opzicht past het uitstekend in het plaatje dat we op weekbasis zien van het motorsportorgaan. Ook de structuur van de wedstrijdleiding speelt echter een cruciale rol in dit probleem.

McLaren-CEO Zak Brown liet zich hier recent nog over uit. De Amerikaan vraagt zich af waarom er niet gewoon gewerkt wordt met vaste stewards. Nu doen de stewards hun werk op vrijwillige basis en krijgen ze alleen een onkostenvergoeding, en wordt er regelmatig gerouleerd met stewards. Daardoor krijg je andere perspectieven in andere races, wat de beslissingen van de wedstrijdleiding over een heel seizoen weer inconsistenter maakt. Brown: 'We hebben nu onbetaalde stewards in een miljardensport waar veel afhangt van een beslissing. Ik denk niet dat het een goed idee is om geen fulltime stewards te hebben', stelde hij volgens Motorsport.com.

Naast de zorgen van de McLaren-topman houdt het vrijblijvende karakter van de stewardpositie in dat het makkelijker te rechtvaardigen is dat iemand er wat naast doet. Nederlandse burgers die in hun vrije tijd vrijwilligerswerk doen, doen dat ook naast een fulltimebaan. Zo lang het stewardschap als vrijwilligerswerk wordt gezien, houd je dus ook dat deze professionals zonder al te veel vragen een andere baan kunnen hebben. Herbert had dan net het ongeluk dat zijn andere baan botst met het stewardschap, maar voor de andere stewards is dit vraagstuk net zo valide. Al helemaal omdat de stewards uit de racerij komen.

De tekst gaat verder onder de afbeelding.

Professionaliseer het systeem

Ergens is het ontslag van Herbert een symptoom van een al langer rondzingende ziekte, namelijk dat de Formule 1 eigenlijk een ontzettend amateuristisch stewardsysteem heeft. De heren die er zitten zijn kundig, maar de belangen binnen de sport zijn groot, en worden steeds groter. Niet alleen de scheiding tussen media en stewardschap is dus relevant, maar ook de algehele blik op de professionaliteit van het motorsportorgaan.

Dat de scheiding tussen media en stewardschap gemaakt wordt, lijkt dan ook weer een reactief beleid van de FIA - een beleid dat we wel eens vaker gezien hebben. De Formule 1 verdient een transparanter, professioneler stewardssysteem, waarin belangenverstrengelingen geen kans krijgen. Het vertrek van Johnny Herbert is een stap in de goede richting, maar slechts een eerste stap.

De FIA moet nu doorpakken, zodat de sport niet langer wordt beheerst door twijfelachtige beslissingen en onnodige controverse. Want in een sport waarin alles om precisie draait, is er simpelweg geen ruimte voor schijn van partijdigheid, of onnauwkeurigheid. Pas het systeem aan, betaal de stewards en zorg dat je ze uniform opleidt. Incident A leidt tot straf A, en incident B leidt tot straf B. Zo makkelijk kan het zijn.